Vijf keer Duitsland aan wildernis verdwenen de laatste 20 jaar

Wetenschappers hebben voor het eerst de vernietiging van ongerepte gebieden over de hele wereld in kaart gebracht, en die oefening blijkt ontnuchterend: sinds de jaren negentig is 2 miljoen vierkante kilometer wildernis verdwenen, goed voor 10 procent. Het grootste verlies komt op rekening van het Amazonegebied met 30 procent en Centraal-Afrika met 14 procent, blijkt uit de studie die gisteren (donderdag) verscheen in Current Biology.

Schokkend

‘Dit is de eerste inschatting van de veranderingen over die periode, en het was schokkend om vast te stellen dat de oppervlakte van Alaska is vernield in amper twintig jaar’, zegt hoofdauteur James Watson van de Universiteit van Queensland in Australië. ‘In twee decennia 10 procent van alle wildernis verliezen is gewoon ongelooflijk: als de huidige trend zich doorzet, zal er over vijftig jaar geen wildernis meer over zijn.’

De vernietiging heeft meerdere oorzaken. ‘Er is enerzijds de snelle verstedelijking op vele plekken, naast grootschalige houtkap in het Amazonegebied en Centraal-Afrika, en palmolieplantages in Azië’, zegt Watson. Ook de klimaatverandering, bosbranden, mijnbouw en zoektocht naar olie zijn nefast.

Betere planning

Gelukkig resten er nog een of twee decennia om het tij te keren, zeggen de onderzoekers. Ze geven een lijst van aanbevelingen, zoals snel ingrijpen in ongerepte gebieden waar projecten op stapel staan, en de uitbouw van “mega-beschermingscorridors” tussen beschermde gebieden. Er zou ook betaald kunnen worden voor de ecosysteemdiensten die een bepaald gebied levert, als bron van drinkwater, buffer tegen extreem weer of als CO2-opslagvat.

Ongeveer 23 procent van het landoppervlak is nu nog wildernis. Vier vijfde daarvan bevindt zich in aaneengesloten gebieden groter dan 16.000 vierkante kilometer waardoor het beschouwd wordt als een “globaal significant wildblok”.

‘Maar in de voorbije twintig jaar zijn die gebieden sterk geërodeerd’, schrijven de wetenschappers, met een verlies tot 4,4 miljoen vierkante kilometer. Van de 350 blokken die er begin jaren negentig nog waren, zijn er al 37 niet langer significant, en 74 procent kreeg te maken met vormen van erosie.

CO2

Internationale inspanningen om de gebieden te beschermen kunnen de gestage vernietiging niet bijbenen. De laatste 20 jaar werd 4,1 miljoen vierkante kilometer beschermd, maar tegelijk ging 5 miljoen vierkante kilometer verloren.

Met de gebieden verdwijnt ook de biodiversiteit en wordt de klimaatverandering aangezwengeld. In de gebieden die nu nog overblijven, liggen enorme hoeveelheden CO2 opgeslagen. Die gebieden beschermen ‘levert zo een significante bijdrage aan de stabilisering van de atmosferische CO2-concentraties’, schrijven de auteurs.

‘Schokkend en hartverscheurend – en dat van iemand die al dertig jaar werkt in natuurbescherming, maar nooit heeft beseft hoeveel er wel is verloren gegaan.’

Kierán Suckling, directeur van het Center for Biological Diversity, noemt de studie ‘schokkend en hartverscheurend – en dat van iemand die al dertig jaar werkt in natuurbescherming, maar nooit heeft beseft hoeveel er wel is verloren gegaan.’

‘Ik vermoed dat de gebieden die we in de komende tien of twintig jaar niet kunnen beschermen, nooit beschermd gaan worden’, zegt hij. ‘Dit is dus bij uitstek de uitdaging voor onze generatie. We moeten nu kiezen om alles te beschermen of het te laten verdwijnen.’