‘Verbeterde toegang tot proper water en toilet kan 1,4 miljoen sterfgevallen per jaar voorkomen’

De helft van de wereldbevolking heeft onvoldoende toegang tot proper drinkwater, sanitaire voorzieningen en hygiëne, wat leidt tot vermijdbare sterfgevallen en handicaps. Volgens een nieuw rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie hadden alleen al in 2019 zo’n 1,4 miljoen sterfgevallen kunnen voorkomen worden door verbeterde watervoorzieningen en hygiëne.

De afgelopen tien jaar is er onvoldoende en ongelijkmatige vooruitgang geboekt op het gebied van water, sanitaire voorzieningen en hygiëne oftewel WASH in het jargon. Maria Neira, WHO-directeur voor Milieu, Klimaatverandering en Volksgezondheid, benadrukt dat er dringend geïnvesteerd moet worden in WASH vanwege opkomende gezondheidsrisico’s veroorzaakt door conflicten, antimicrobiële resistentie, cholera en de klimaatverandering.

Uit een nieuw rapport van de WHO, en een bijhorend wetenschappelijk artikel in The Lancet, blijkt dat wereldwijd 771 miljoen mensen geen toegang hebben tot veilig drinkwater, en 1,7 miljard mensen niet over een toilet beschikken. Onveilige WASH-praktijken waren in 2019 bijvoorbeeld verantwoordelijk voor 395.000 sterfgevallen bij kinderen onder de vijf jaar, vooral als gevolg van diarree en acute luchtweginfecties.

Ongelijke verdeling ziektelast

Er werden aanzienlijke verschillen waargenomen tussen regio’s en inkomensgroepen. De meeste sterfgevallen deden zich voor in Afrika en Zuidoost-Azië . Lage- en lagere-middeninkomenslanden waren goed voor 89 procent van de sterfgevallen door slechte WASH-voorzieningen. Maar ook landen met een hoog inkomen lopen risico’s, een verbeterde handhygiëne zou daar namelijk 18 procent van de diarree kunnen voorkomen.

‘Het is duidelijk dat onvoldoende toegang tot proper water, sanitaire voorzieningen en hygiënediensten een belangrijk en te voorkomen gezondheidsrisico blijft vormen, vooral voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen.’

Het WHO-rapport is gebaseerd op schattingen van de ziektelast die kunnen worden toegeschreven aan onveilige WASH-praktijken, maar de werkelijke last is waarschijnlijk hoger. Het beïnvloedt namelijk niet alleen ziekten, maar ook het sociale en mentale welzijn. Bovendien zal de klimaatverandering aan WASH gerelateerde ziekten en risico’s naar verwachting nog verergeren.

Universele toegang

Om de ziektelast die aan WASH wordt toegeschreven te verminderen, roept de WHO overheden op om actie te ondernemen. Daarbij moet ingezet worden op universele toegang tot veilige watervoorzieningen, sanitaire voorzieningen en hygiëne en moet voorrang gegeven worden aan de armste en meest achtergestelde bevolkingsgroepen. Ook moeten er betere controlesystemen komen om de blootstelling aan van de bevolking aan onveilige WASH-praktijken te monitoren.

‘Het is duidelijk dat onvoldoende toegang tot proper water, sanitaire voorzieningen en hygiënediensten een belangrijk en te voorkomen gezondheidsrisico blijft vormen, vooral voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen’, zegt WASH-expert van de WHO, Bruce Gordon. ‘De gezondheidsvoordelen, zoals becijferd in het rapport, zijn enorm. Prioriteit geven aan de meest behoeftigen is niet alleen een morele plicht, het is cruciaal om de onevenredig hoge ziektelast in lage- en middeninkomenslanden en onder gemarginaliseerde groepen in hoge-inkomenslanden aan te pakken.’