Ziektes verspreiden zich snel in Gaza

In de vluchtelingenkampen van Gaza rapporteren artsen duizenden gevallen van hepatitis A. Ook andere epidemies loeren om de hoek bij gebrek aan basisgezondheidszorg, schoon water en voedsel.

Het aanwezige gezondheidspersoneel in Gaza maakt zich grote zorgen over de snelle verspreiding van ziekten in de vluchtelingenkampen in het belegerde gebied. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) maken artsen melding van duizenden gevallen van hepatitis A, uitbraken van diarree en kinderziekten.

Volgens Ahmed Al-Mandhari, regionaal directeur van de WHO voor het oostelijke Middellandse Zeegebied, is het dringend nodig om alle grensovergangen te openen en zo snel mogelijk veldhospitalen te sturen. Want artsen worstelen met enorme tekorten aan antibiotica en andere medicijnen.

Wachten op de volgende epidemie

‘Elke dag wachten we op de verspreiding van een volgende epidemie’, zegt de woordvoerder van het Al-Aqsa Martelarenziekenhuis in Gaza, Khalil Al-Dakran.

Sinds de Gazastrook in oktober vorig jaar door Israël werd gebombardeerd, na aanvallen en gijzelingen van Israëlische burgers door Hamas, zijn ongeveer 1,9 miljoen Gazanen - 85 procent van de totale bevolking - hun huis ontvlucht. Veel van die vluchtelingen zitten nu in kampen van VN-organisatie UNRWA.

Maar de plekken waar ze zijn ondergebracht raken overvol en er heerst een gebrek aan schoon water, voedsel en elektriciteit, waardoor het risico op de verspreiding van gevaarlijke ziekten toeneemt, legt Al-Dakran uit.

In januari sprak WHO-directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus over 24 bevestigde gevallen van hepatitis A en over ‘duizenden’ gevallen van geelzucht, wat waarschijnlijk verband houdt met die ziekte. Artsen in Gaza geloven dat het ondertussen in realiteit over 7500 mogelijke gevallen van hepatitis A gaat, zegt Al-Mandhari.

Volgens hem schat het zorgpersoneel in het getroffen gebied dat bovendien ongeveer 224.000 mensen besmet zijn met infecties aan de bovenste luchtwegen. Ongeveer 159.000 mensen zouden diarree hebben - van wie de helft kinderen jonger dan vijf jaar. Bij 69.000 kinderen zijn luizen en schurft vastgesteld en naar schatting 66.000 lijden aan waterpokken.

Hepatitis A

Hepatitis A is een virale aandoening die wordt veroorzaakt door besmet voedsel en water of door direct contact met een besmet persoon. De symptomen zijn koorts, diarree en geelzucht. De ziekte kan dodelijk zijn.

Volgens Tedros is de hoge prevalentie van hepatitis A in Gaza toe te schrijven aan de ‘onmenselijke’ omstandigheden, waaronder ‘het ontbreken van schoon water en toiletten’, en de  beperkte capaciteit om de noodzakelijke medische zorg toe te dienen.

Zo is er een tekort aan zowat alles wat nodig is om de ziekte op te sporen en in te dijken, zoals laboratoria en diagnostische instrumenten.

‘Artsen diagnosticeren patiënten willekeurig, en patiënten mengen zich met gezonde mensen zonder de minste beperkingen’, legt Al-Dakran van het Al-Aqsa Martelarenziekenhuis uit. ‘Omdat internet en communicatie zijn afgesneden, is het bijzonder moeilijk om het publiek gericht te begeleiden.’

Geen veilig drinkwater

‘Waterzuiveringsinstallaties zijn buiten werking door de stroomuitval en dat heeft ertoe geleid dat het rioolwater bij overstromingen tussen de tenten loopt. De vluchtelingen zijn ook aangewezen op de zee om zich te wassen’, gaat Al-Dakran verder.

‘Ze drinken onbehandeld putwater dat ze vervoeren in niet-steriele potten. Het is ook onmogelijk om het water te koken omdat er geen brandstof is. Er is met andere woorden geen veilig drinkwater’, zegt hij.

‘Het is moeilijk om deze ziekten te bestrijden als er geen antibiotica en medicijnen beschikbaar zijn.’

Een rapport van de Euro-Mediterranean Human Rights Monitor uit januari stelde al dat Gazanen massaal te kampen hebben met drinkwatertekorten, nadat Israël de watertoevoer had stilgelegd en de toegang tot brandstof had geblokkeerd, nodig om allerlei waterinstallaties te laten draaien.

Vandaag is er slechts 8 liter water per persoon per dag beschikbaar, in de schuilkelders daalt dat zelfs tot 1,6 liter, zegt Al-Mandhari die de cijfers bij UNRWA heeft gehaald. Voor de huidige crisis hadden mensen in Gaza toegang tot 100 liter water per persoon per dag.

Ouders proberen wat ze kunnen

Volgens de Monitor proberen veel ouders water te koken op houtvuren in een poging om het te steriliseren en drinkbaar te maken, nu steeds meer kinderen ziek worden en er sprake is van een uitbraak van diarree en kolieken.

Volgens Al-Dakran is er ook een schrijnend tekort aan melkpoeder voor babyvoeding. Ouders die nog een voorraadje hebben, bereiden de melk vaak noodgedwongen met onzuiver water, wat opnieuw risico op ziekte inhoudt.  

De bezorgdheid over ziekten die met besmet water gepaard gaan, zoals cholera en chronische diarree, is daarom bijzonder groot. Maar zorgverleners zoals Al-Dakran vrezen ook de snelle verspreiding van gastro-enteritis, meningitis en infecties aan de luchtwegen. ‘Het is moeilijk om deze ziekten te bestrijden als er geen antibiotica en medicijnen beschikbaar zijn. Ook dit heeft geleid tot de dood van een groot aantal patiënten’, zegt hij.

Ook Al-Mandhari vreest dat er naast hepatitis A verdere epidemieën zullen volgen, die zich snel zullen verspreiden, zolang schoon water, goede voeding en betere gezondheidszorg ontbreken.

Dit artikel is eerder verschenen bij IPS-partner SciDev.net.