60 voogden van niet begeleide minderjarigen trekken aan alarmbel

Afgelopen vrijdag, 3 juni 2016, besliste het federaal kernkabinet dat er 30 opvangcentra voor vluchtelingen zullen sluiten, wat een vermindering van 10000 plaatsen betekent.

In essentie zijn we als voogden vooral verontrust over de nonchalante manier waarop met het welzijn van onze niet begeleide minderjarigen wordt omgesprongen. Onze jongeren moeten in de eerste plaats als jongeren gezien worden, niet begeleid, kwetsbaar, getekend door hun ervaringen; en niet louter als asielzoekers, als grote aantallen dossiers die onder controle gehouden moeten worden, gerationaliseerd, het liefst ook geminimaliseerd.

Ze zijn in België zonder hun ouders, hebben op hun jonge leeftijd al zoveel doorgemaakt waar wij ons maar moeilijk een idee bij kunnen vormen.

We kunnen maar moeilijk van een warm onthaal in België spreken: pre-opvang voor de opvang, ontradingsbrieven van de hand van staatssecretaris Francken zelf, gebrek aan opvang, uiteenlopende kwaliteit van opvang… Wat nog maar pas werd uitgebouwd, wordt alweer afgebouwd.

Vier centra die uitsluitend niet begeleide minderjarigen opvangen, gaan dicht, namelijk Overijse, Knesselare, Dendermonde en Deinze. Allemaal opvangcentra in Vlaanderen trouwens.

Als voogden van niet begeleide minderjarigen zijn we ernstig verontrust. Iedereen die zich enigszins met opvoeding, met omkadering van jongeren, met het bepalen van goede trajecten voor jongeren bezighoudt, weet dat kleinschalige opvang, of nog beter, opvang in een familiale context de best mogelijke opvang voor jongeren is. Dit is voor onze niet begeleide minderjarigen niet anders.

Integendeel. Ze zijn in België zonder hun ouders, hebben op hun jonge leeftijd al zoveel doorgemaakt waar wij ons maar moeilijk een idee bij kunnen vormen. Ze worden bovendien, net als de volwassen vluchtelingen, op een bedenkelijke manier geïnformeerd over hun beperkte kansen in België en stuiten op alle drempels die ook elke andere migrant doormaakt bij het integratie proces in België.

We zijn tevens verontrust over het gebrek aan stabiliteit, continuïteit, rust en een minimum aan zekerheid. Hun asielprocedure duurt in de meeste gevallen heel erg lang; van zes maanden tot één jaar. Zolang deze procedure loopt, weten ze niet of ze in België kunnen blijven. Zolang ze in het opvangnetwerk zitten, hebben ze geen vat op de volgende opvangplaats die hen zal toegewezen worden. Ook als voogden hebben we hier weinig tot geen impact op.

Nood aan specifieke opvang in Vlaanderen

We zijn nog meer verontrust want reeds eerder bleek uit interviews met niet begeleide minderjarigen dat het voor hen beter is om in specifieke opvangcentra voor niet begeleide minderjarigen te verblijven dan in centra waar ook alleenstaande volwassenen én families opgevangen worden. Nu sluiten in Vlaanderen vier opvangcentra specifiek voor niet begeleide minderjarigen.

Waar kunnen onze niet begeleide minderjarigen naartoe, elders dan naar het Franstalig gedeelte van België waar wel nog plaats zou zijn?

We zien als voogden weinig doorstroommogelijkheden naar andere opvangcentra of LOI’s (opvangplaatsen bij de OCMW’s) binnen Vlaanderen. Deze opvangcentra en LOI’s zitten vol, horen wij. De bezettingsgraad is gezakt, maar geldt dit ook voor de bezettingsgraad van de afdelingen voor niet begeleide minderjarigen binnen opvangcentra en voor LOI’s voor niet begeleide minderjarigen?

Waar kunnen onze niet begeleide minderjarigen uit Overijse, Dendermonde, Knesselare of Deinze naartoe, elders dan naar het Franstalig gedeelte van België waar wel nog plaats zou zijn? We willen hier duidelijkheid over want onze jongeren zijn geen goederen die je zomaar even opnieuw verhandelt en aan een ander opvangcentrum toewijst. Het gaat om jongeren die hun eerste woorden Nederlands leren en dan ineens de boodschap kunnen krijgen dat ze nu voortaan Frans zullen moeten leren.

We zien een beleid dat op een louter economische logica is gebaseerd, maar wel toegepast op een sector die vooral humanitair van inslag is. En daar wringt het toch wel.
We gaan geen geld over de balk gooien indien er minder vluchtelingen zijn. Maar de sluiting van opvangcentra voor vluchtelingen heeft heel wat impact op mensenlevens. Deze kan niet ondoordacht en hals over kop gebeuren.

Stabiliteit op weg naar erkenning

Kan Staatssecretaris Francken rekening houden met de gevolgen voor onze pupillen en is hij bereid om zijn beslissing te herzien? Kunnen kleinschalige initiatieven de nodige tijd krijgen om tot volwaardige opvanginitiatieven uit te groeien voor onze jongeren? Is bij uitbreiding het federaal kernkabinet bereid te onderkennen dat heel wat van deze niet begeleide minderjarigen een erkenning zullen krijgen, wegens afkomstig uit oorlogsgebied? Willen alle regeringen in dit land onderkennen dat we hier spreken over niet begeleide minderjarigen die in ons land een toekomst zullen uitbouwen?

Voor ons, voogden van niet begeleide minderjarigen, botsen de aangekondigde maatregelen met ons uitgangspunt dat het belang van de jongere voorop moet staan. Staatssecretaris Francken is thuis in het thema integratie en inburgering, heeft hier jarenlang expertise opgebouwd. Hij weet wat het vergt om zich hier een weg te banen in de Belgische samenleving, welke inspanningen de sector én elke migrant doet om te integreren. Wil hij dit extra in rekening nemen als het om niet begeleide minderjarigen gaat?

Het Engelse woord voor voogd, nameljk ‘guardian’, spreekt voor zich. We bewaken het belang van onze jongeren. We willen dan ook een stem hebben in dit gebeuren. Mag het belang van continuïteit, correcte scholing, integratiekansen primeren op het sluiten van de meest recente opvangcentra? Kan de sluiting van de opvangcentra voor niet begeleide minderjarigen m.a.w. herbekeken worden? Indien niet, dan verwachten we dat we als voogden minstens betrokken worden in het hele herschikkingsmechanisme dat in dergelijk geval op gang komt. Het is voor ons onaanvaardbaar dat er zo met jongeren gejongleerd wordt, laat staan dat ze van Nederlandstalig naar Franstalig gebied verhuizen (of omgekeerd). En vanuit onze bewakende rol zullen we voor ieder van onze jongeren elke stap nauwlettend opvolgen en reageren op elke verandering van situatie die een negatieve impact heeft op hun welzijn.

Ondertekend door 60 voogden:
Ingrid Declunder, Mieke Goris, Juliette Debruin, Jan Clement, Johan Van hove, Anke van Bergeijk, Geert Gesquiere, Annemie Wauters, Jan Deckers, Bob Pleysier, Lut Thijsen, Sanne De Clerck, Koen Dries, Herman Wolf, Magda Verbeelen, Thérèse Taillieu, Annick Decabooter, Patricia Morales, Karine Wuyts, Gerlinde Kooyman, Philip Verstraeten, Edwine Bruyndoncx, Paul Soete, Mia Dickmans, Frans Van Nieuwenhove, Linda Vander Beken, Marianne Fernagut, Peter Degraer, Luk Verlaenen, Kevin Pierloot, Karin Fleurent, Dirk Moons, Mil De smedt, Robert De Mesel, Leen Laenens, Dominic Van Oosterwyck, Dirk Swysen, Erik Vertommen, Kris Vandamme, Marc Van de maele, Wannes Cuvelier, Jef Vermaere, Nicole Missiaen, Renata Deloof, Peter Degraer, Rik Vanessche, Wilfried Hoppenbrouwers, Hilde Desmidt, Jessica van Ginneken, Pol van Steenvoort, Marc Piron, Riet Blondelle, Marita Dries, Mieke De Coene, Paul Joos, Hugo Leonard, Griet Braeye, Rik Cloet, Christine Aerden, Veerle Van der Zwalmen, Walter Reynders, Martine Galmart, Cindy Buelens