‘Beste Vincent, het zijn juist deze vrouwen die de samenleving draaiende houden’

De vastberadenheid van minister Vincent van Quickenborne (Open Vld) om huismoeders een deel van hun uitkering af te nemen, schiet bij veel mensen in het verkeerde keelgat. Ook Eva Smets, directrice van Oxfam België, is er niet mee opgezet. ‘Vrouwen moeten net ondersteund worden in hun keuze, die ook de maatschappij ten goede komt, en niet belachelijk gemaakt worden.’

On-ge-lo-fe-lijk. We verslikten ons bijna in onze koffie toen we het interview van minister Vincent Van Quickenborne maandag in De Morgen lazen. Hoe hij simpelweg stelde dat vrouwen die beslissen om thuis te blijven om voor “hun” kinderen te zorgen, dit doen ten koste van de maatschappij. Beste Vincent, het zijn net deze vrouwen die de maatschappij draaiende houden, zeker in tijden van een pandemie, oorlog of inflatie.

In 2020, aan de vooravond van een wereldwijde lockdown die de meeste mensen zou dwingen thuis te blijven, hebben we berekend hoeveel precies de onzichtbare arbeid van vrouwen waard zou zijn op de markt. Het resultaat: vrouwen en meisjes besteden 12,5 miljard uur per dag aan onbetaald werk. Dit omvat alledaagse taken zoals koken, schoonmaken en zorgen voor kinderen, ouderen en zieken.

Dit onbetaalde werk is een echte “verborgen motor” van de wereldeconomie. 65% van alle uren die vrouwen wereldwijd werken zijn onbetaald en worden genegeerd door indexen zoals het BBP. Het vertegenwoordigt een onzichtbare bijdrage aan de wereldeconomie van minstens 10.800 miljard dollar per jaar. Dat is meer dan de winst van de 50 grootste bedrijven samen.

Door de tijd die ze aan zorg besteden, hebben vrouwen geen tijd om zichzelf om te scholen, te werken of deel te nemen aan het politieke leven. Wereldwijd kan 42% van de vrouwen geen werk vinden omdat ze verantwoordelijk zijn voor de zorg, tegenover slechts 6% van de mannen. Dit verhindert hen om economisch onafhankelijk te worden.

Bovendien zijn vrouwen met een diverse achtergrond of opleidingsniveau kwetsbaarder op de arbeidsmarkt. Deze vrouwen worden net dubbel gediscrimineerd: ze zijn vrouw en ze zijn divers — een feit dat erkend wordt door de Raad voor Werkgelegenheid.

Een progressieve vermogensbelasting zou vrouwen kunnen ontlasten van de onbetaalde zorgtaken die ze uitvoeren om het tekort van de staat aan te vullen.

Laten we ook niet vergeten dat in heel België in 2020 meer dan 75% van het corona-ouderschapsverlof werd opgenomen door vrouwen. En de Belgische wetgever vindt het niet belangrijk om de tweede ouder bij de geboorte van een kind meer dan 20 dagen geboorteverlof te geven. Vrouwen moeten net ondersteund worden in hun keuze, die ook de maatschappij ten goede komt, en niet belachelijk gemaakt worden.

Veel vrouwen nemen ook zorgtaken op zich omdat de staat geen oplossing biedt. Volgens de Gezinsbond heeft 67% van de Belgische ouders moeite met het vinden van kinderopvang. Er is een tekort van 20.000 verpleegsters in ons land. Deze beroepen worden nog steeds niet hoog gewaardeerd – ook niet door u, want volgens u is de enige vereiste om in e heen crèche te werken, moeder zijn. De natuurlijke rol van vrouwen, toch? En dit gaat ook voorbij aan het feit dat deze slechtbetaalde jobs nu al bijna uitsluitend door vrouwen worden ingevuld, in het bijzonder vrouwen van een diverse achtergrond.

Dit is een dringende kwestie: de Internationale Arbeidsorganisatie schat dat tegen 2030 wereldwijd 2,3 miljard mensen zorg nodig zullen hebben. Een extra belasting van 0,5% op de rijkdom van ‘s werelds rijkste 1% in de komende tien jaar zou genoeg geld opleveren om 117 miljoen banen in het onderwijs en de gezondheidszorg te creëren.

In België toonde een studie van de KU Leuven aan dat een progressieve vermogensbelasting 20 miljard euro zou kunnen opleveren, bijna twee keer het verwachte tekort op de sociale zekerheid tegen 2024. Op die manier zouden vrouwen ontlast kunnen worden van de onbetaalde zorgtaken die ze uitvoeren om het tekort van de staat aan te vullen.

Het is jammer dat de onderhandelingen over de belastinghervorming op niets zijn uitgelopen. Het is jammer dat België niet investeert in economische modellen die dit zorgwerk, betaald of onbetaald, waarderen voor wat het is: een fundamentele sociale bijdrage. In plaats van vrouwen, en in het bijzonder vrouwen van een diverse achtergrond, te veroordelen die zoveel van dit werk doen in ons land, laten we investeren in openbare diensten.

Eva Smets is directrice van Oxfam België