Moeder Aarde is de enige boekhoudster

Of je nu luistert naar de debatten over de fameuze taxshift, kijkt naar de afhandeling van de Griekse crisis of het boeiende debat volgt over het vrijhandelsakkoord tussen de EU en de VS (TTIP), telkens weer lijkt het alsof het hier om technische en boekhoudkundige kwesties gaat. Termen zoals ‘BNP’, ‘inflatie’ en ‘duurzame schuldgraad’ zijn niet meer weg te denken uit ons dagdagelijkse leven.

Het lijkt wel alsof onze politici zich massaal hebben omgeschoold tot volleerde boekhouders. De wetten van de vrije markt bepalen of we bij de goede of de slechte leerlingen van de klas horen. Of we moeten boete doen, of worden beloond.

‘Moeder Aarde rekent in harde valuta, de leefbaarheid van onze aardbol.’

Het vreemde is dat we zo totaal voorbijgaan aan de natuurwetten van onze planeet. Moeder Aarde hecht namelijk geen belang aan de abstracte waarde van geld, of holle begrippen als ‘duurzame staatschuld’. Neen, ze rekent in harde valuta, namelijk de leefbaarheid van onze aardbol.

Indien we ons aan haar wetten houden, voorziet ze ons van drinkbaar water, voldoende voedsel, prachtige natuur om in te ontspannen en zoveel andere onbetaalbare diensten.

Wanneer we in de schuld gaan en haar reserves uitputten, toont ze zich een harde tante. Ze bespaart op onze leefbaarheid. Ze installeert een streng regime van droogte in Afrika, onze gewassen worden geteisterd door tropische ziektes en ook de ijskappen moeten het ontgelden. De steeds accuratere klimaatmodellen zijn het er over eens dat business as usual betekent dat onze aarde binnen dit en een eeuw onleefbaar is geworden voor ons, mensen.

Gekende recepten

Toch lijkt deze ongemakkelijke waarheid niet door te dringen tot onze politici. Ze houden liever krampachtig vast aan gekende recepten zoals besparen, privatiseren en economische groei, dan te moeten erkennen dat we ongeveer alles aan onze samenleving moeten veranderen om deze uitdaging het hoofd te bieden.

‘Wanneer gaan jullie de grenzen van onze aarde aanvaarden?’

Deze transitie richting een nieuwe en duurzame samenleving hoeft nochtans geen doemscenario te zijn. We zullen meer tijd spenderen aan dagdagelijkse taken zoals ons verplaatsen, zorg voor elkaar en de teelt en verwerking van ons voedsel. We zullen minder moeten produceren en consumeren, maar dus ook minder werken. Tijd wordt geen luxe meer, maar een kenmerk van deze nieuwe samenleving. Tijd om er te zijn voor elkaar, tijd om te genieten van hetgeen we hebben, tijd om na te denken over hoe we onze maatschappij verder kunnen verbeteren, tijd om aan politiek te doen en ga zo maar door.

Hoewel technologische innovaties een belangrijk onderdeel zullen uitmaken van de transitie richting deze duurzame samenleving, is het onmogelijk om onze Westerse levensstijl te handhaven indien we ook de rest van de wereld een eerlijk aandeel willen geven van onze geliefkoosde planeet.

Waarde politici, wanneer gaan jullie dit eindelijk erkennen? Wanneer gaan jullie ophouden om economie en natuur voor te stellen als twee tegengestelden? Wanneer gaan jullie boeren niet langer wurgen met jullie vervuilende agro-industriële landbouwmodel? Wanneer gaan jullie het verband zien tussen de burn-out epidemie en jullie constante honger naar hogere productiviteit en winst? Wanneer gaan jullie eindelijk erkennen dat het onzinnig is om elk individu in zijn gesubsidieerde bedrijfswagen over de Brusselse Ring te laten puffen? Wanneer gaan jullie de grenzen van onze aarde aanvaarden?

Gedaan met wachten

Waarde politici, ik wacht niet langer op jullie uitblijvende antwoorden. Jullie dogmatische geloof in de ‘vrije markt’ verlamt jullie handelen. Daarom heb ik voor mezelf beslist om niet langer bij de pakken te blijven zitten. Ik kom op straat om mijn stem te laten horen, maar veel belangrijker ik timmer zelf aan deze nieuwe samenleving.

‘Deze burgerbeweging is niet meer te stoppen.’

En ik ben niet alleen, steeds meer burgers steken de handen uit de mouwen en tonen elke dag opnieuw dat het anders én beter kan. Landbouwcoöperatieven, denk maar aan de Wassende Maan in Gent, schieten uit de grond en heroveren zo terug de macht over ons voedselsysteem.

Mensen sluiten zich aan bij duurzame banken, zoals Triodos Bank, en roepen de investeringen in fossiele brandstoffen en de wapenindustrie op deze manier een halt toe. Ondernemende zielen, zoals Ecopower, richten energiecoöperatieven op en gaan voluit voor hernieuwbare energie. Steeds meer mensen gaan samenhuizen en slagen er in om op beperkte ruimte een maximale leefbaarheid te garanderen. En voor onze verplaatsingen rekenen we op het openbaar vervoer en doen we aan autodelen.

Deze burgerbeweging is niet meer te stoppen, waarde politici. Wij gaan jullie tonen hoe het wél kan desondanks jullie tegenwerking en passiviteit. Blijf deze initiatieven niet stiefmoederlijk behandelen, maar omarm ze en ondersteun ze. Misschien gaan jullie op termijn dan ook echt geloven dat er alternatieven zijn voor jullie pensée unique. Laat ons terug de krachten bundelen in plaats van elkaar tegen te werken, laat ons gaan voor een samenleving 2.0 op maat van mens en natuur. Waarde politici, doe terug aan politiek in plaats van jullie te verliezen in boekhoudkundige sommen.

Thomas Heylen is actief binnen Greenpeace België en is nationaal bestuurslid voor Jong Groen. Deze opiniebijdrage schreef hij in eigen naam.