‘Scholen, zet alstublieft nog meer in op klimaat- en duurzaamheidseducatie’

Heel veel jongeren zijn uitermate bezorgd over de klimaatverandering en willen dat het onderwijs hier meer aandacht aan besteedt. Burgerbeweging Grootouders voor het Klimaat ondersteunt de verzuchting van de jongeren met een open brief aan alle scholen. ‘Toon uw inzet voor hun toekomst.’

Aan alle scholen,

Na het memorabel straatprotest van de voorbije jaren, doen de jongeren opnieuw een felle oproep, omdat zij uitermate bezorgd zijn om hun toekomst. Een groot onderzoek in 64 landen is alarmerend. De helft van de jongeren denkt dat de wereld verdoemd is. Een kwart twijfelt om later kinderen te krijgen. Twee derde voelt zich angstig en triest. 

Zowel de Vlaamse, als de Waalse Jeugdraad willen dit doemdenken keren. De jongeren wensen onverkort deel te zijn van de oplossing. En als sleutel daartoe eisen ze met klem meer klimaat- en duurzaamheidseducatie in het onderwijs. Van het kleuteronderwijs tot het hoger onderwijs. Over alle netten heen. Want zij hebben begrepen dat de meervoudige klimaatcrisis dé uitdaging is waar de mensheid in deze tijd voor staat.

Jongeren wensen onverkort deel te zijn van de oplossing.

Of zoals VN-jongerenvertegenwoordiger Daan Vandenberghe het stelt: ‘Te lang werd de klimaatverandering ontkend, of werden de gevolgen afgezwakt. Zelfs nu blijven wereldleiders en politici talmen en nemen ze niet hun verantwoordelijkheid op. Hoe kan je het huidige beleid nog verantwoorden aan de kinderen en jongeren op de schoolbanken, als je hen voor hun ogen berooft van hun toekomst? Ieder van ons heeft het recht op een leefbare toekomst.’

Partij kiezen

Onze planeet is een bedreigde habitat geworden. Jongeren roepen om hulp om deze dramatische toestand te keren. Zij snakken naar een perspectief van hoop. Daarom is dit bij uitstek de tijd voor solidariteit. Vanuit onze missie en ons bestaansmotief kiezen wij, Grootouders voor het Klimaat onverkort partij voor de jongeren. Met overtuiging steunen wij de claim van de jongerengeneratie.

Deze jongeren vragen terecht om hen meer dan ooit kennis bij te brengen om deze complexe tijd te begrijpen. Om gesterkt te worden in de ontwikkeling van attitudes die nodig zijn voor een duurzame toekomst. Om hen vaardig te maken om als jonge burgers mee actie te kunnen voeren voor een betere toekomst voor iedereen, waar ook ter wereld. Zij hebben recht op deze educatie. Want de jeugd van vandaag, is de basis voor morgen. Hun toekomst is vervlochten met onze toekomst.

De jongeren vragen terecht om hen meer dan ooit kennis bij te brengen om deze complexe tijd te begrijpen.

Daan Vandenberghe verwoordt het heel sterk: ‘Jongeren willen meer leren over de klimaatcrisis en duurzaamheidskwesties op de middelbare school, in al hun lessen. Klimaat- en duurzaamheidseducatie moet meer worden geïntegreerd in het hele schoolcurriculum, gedurende de hele schoolloopbaan. Hiervoor dienen de curricula bijgewerkt te worden en hebben de docenten nood aan bijkomende opleiding. Dat moet worden aangepakt via een klimaatleerplan, dat wordt aangeboden vanaf de kleuterklas tot en met het hoger onderwijs, ongeacht de studierichting.’

Onderwijs, kies voor hun toekomst

Wij zijn ons er ten zeerste van bewust: in deze moeilijke tijden staat het onderwijs onder grote druk. Maar we zijn er minstens zo sterk van overtuigd dat lesgeven een eminente, maatschappelijke, uiterst essentiële opdracht is. Het is een absoluut voorrecht om kinderen en jongeren te mogen en te kunnen begeleiden naar zelfstandigheid. Het onderwijs is bovendien de plek om de aankomende generaties een perspectief van hoop aan te bieden.

Daarom vragen we aan de scholen, binnen de overvraging die jullie treffen, geef toch voorrang aan meer klimaat- en duurzaamheidseducatie. Zet sterk in op deze vorming van jullie leerlingen, want zij hebben hoge nood aan een beter toekomstperspectief. Het gaat hier immers om een uiterst, letterlijk ‘vitale’ kwestie.

Jean Servais van het Forum des Jeunes stelt terecht: ‘We ervaren momenteel de gevolgen van de klimaatverandering. Veel jongeren ervaren eco-angst en een gevoel van wanhoop vanwege de urgentie van de situatie. Het bespreken van deze kwesties op school zou iedere jongere in staat stellen om ermee om te gaan, een gevoel van solidariteit en verbondenheid met een groep te creëren, en zelfs nieuwe mobilisatie-initiatieven te inspireren. Onderwijs en communicatie zijn twee zijden van dezelfde medaille. Het is echter belangrijk om te onthouden dat communicatie een tweerichtingsverkeer is: praten over jongeren en het klimaat is één ding, maar luisteren naar jongeren over het klimaat is even belangrijk.’

De nodige sleutelcompetenties

Als Grootouders voor het Klimaat kennen we jullie professionaliteit. Ook wij geloven in een klimaat- en duurzaamheidseducatie die gevat kan worden in de ontwikkeling van vijf sleutelcompetenties. Het systeemdenken, om de complexiteit van de uitdaging van de meervoudige klimaat- en duurzaamheidscrisis te begrijpen. De focus op de anticipatorische competentie, als basis voor het vooruitdenken over de toekomst. De normatieve competenties als kompas voor kritisch denken over duurzame, toekomstige keuzes. De klemtoon op strategische competentie om via actie te komen tot de cruciale transities. En ten slotte de ontwikkeling van een groeiend zelfbewustzijn, als kerncompetentie om tot een gefundeerd persoonlijk engagement te komen. 

Kortom, een educatie die startend bij het kleuteronderwijs, over het secundair onderwijs, en voorgezet in het hoger onderwijs, jonge burgers voorbereiden op een constructieve deelname aan een nieuwe, duurzame maatschappij.

Deze generatie en de komende generaties van kinderen en jongeren vragen expliciet om jullie hulp. 

Met de steun van een sterk netwerk

Het onderwijs staat er — gelukkig maar — niet alleen voor. Een almaar groeiend netwerk van educatieve ngo’s zorgt voor een inspirerend aanbod. Er is onder meer Goodplanet Belgium, KlimaatContact, KlimaatLink (UAntwerpen), Oxfam België, Provinciaal instituut voor MilieuEducatie (PIME), Vlaams instituut voor Technologisch Onderzoek (VITO), Stichting voor toekomstige generaties, 11.11.11, Via Don Bosco, Duurzaam Educatiepunt en MOS Vlaanderen, FOD VVL-klimaatdienst, Studio Globo, Jane Goodall institute Belgium, Museum BELvue, toekomstdenken.be (de educatieve werkgroep van Grootouders voor het Klimaat). En de bijzondere interactieve website voor leerkrachten, KlasCement.

Er zijn zoveel initiatieven die hopelijk binnenkort zullen samenwerken in een nieuwe, digitale common, een overkoepelend platform voor klimaat- en duurzaamheidseducatie.

Schoolteams, antwoord alstublieft positief op de claim van de jongeren. Zet nog meer dan voorheen in op klimaat- en duurzaamheidseducatie. Deze turbulente tijden vragen om dit engagement. Deze generatie en de komende generaties van kinderen en jongeren vragen expliciet om jullie hulp. Toon uw inzet voor hun toekomst.

En als straks Grootouders voor het Klimaat met kleinkinderen op uw school zich aanbieden met deze oproep, zeg hen dan dat jullie aan de kant van hun kleinkinderen staan. Omdat jullie er van overtuigd zijn dat dit vandaag een historische noodzaak is zonder voorgaande.

Bernard Hubeau en Hugo Van Dienderen zijn de co-voorzitters van Grootouders voor het Klimaat.