Sociale bescherming: essentieel onderdeel van een moderne ontwikkelingssamenwerking

Contrast. Terwijl de sociale bescherming in Europa onder druk komt, kiezen landen in het Zuiden steeds vaker om wat ze hebben aan sociale bescherming te versterken en uit te breiden naar de hele bevolking. Lange tijd werd sociale bescherming beschouwd als iets wat enkel in rijke industrielanden haalbaar was. Maar zowel in het mondiale ontwikkelingsdiscours als in de feiten groeit het belang van sociale bescherming. Zo komt het vijf keer voor in de Agenda 2030, een enorme kentering in vergelijking met de millenniumdoelstellingen.

Uit eigen onderzoek blijkt dat sociale bescherming in ontwikkelingslanden niet zo duur hoeft te zijn, 12 tot 13% van het BBP volstaat voor een basis sociale bescherming. Zeker haalbaar met voldoende politieke wil. Hoe langer hoe meer internationale organisaties en donoren investeren ondertussen ook in het versterken van sociale bescherming.

Economische stabilisator

De inkomensgarantie die sociale bescherming biedt is een economische stabilisator in crisistijd. Maar pensioenen, ziekte- en werkloosheidsuitkeringen zorgen ook in economisch goede tijden voor behoud van koopkracht voor grote delen van de bevolking en stimuleren op die manier de economie. Volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) bestaat er een rechtstreeks verband tussen de sociale uitgaven per inwoner en hun productiviteit.

Esther Duflo toonde in haar boek ‘Poor Economics’ aan dat sociale bescherming mensen helpt bij het nemen van initiatief. Inkomensgarantie maakt het makkelijker om vertrouwde maar weinig rendabele technieken te verlaten om nieuwe dingen te proberen.  

Al is dat niet de essentie

Maar eigenlijk zijn de positieve effecten op de economie niet eens de essentie van de zaak. Sociale bescherming wordt al sinds het einde van de tweede wereldoorlog erkend als een universeel mensenrecht. Niet onterecht, zonder inkomensgarantie en toegang tot gezondheidszorg en onderwijs zou de armoede in België stijgen tot 42% van de bevolking.

Het ontbreken van een volwaardige sociale bescherming in ontwikkelingslanden draagt bij tot het in stand houden van de enorme armoede en ongelijkheid.

Sociale bescherming is dus zowel economisch als menselijk een zeer goede investering. Maar helaas gebeurt het uitbouwen van de bescherming door gebrekkige capaciteit of een gebrek aan politieke wil niet overal op de best mogelijke manier. Daarom moet er voor ons dringend meer worden ingezet op het versterken van sociale bescherming vanuit de internationale samenwerking. Meer nog, dit is gewoon een essentieel onderdeel van elke moderne ontwikkelingssamenwerking. Men moet niet wachten tot de economie aantrekt of tot er een hoge gemiddelde rijkdom bereikt wordt vooraleer men systemen van sociale bescherming uitbouwt. Doe het nu.

Belgische intenties

We zijn blij dat België in september, samen met de IAO en de Wereldbank, mee aan de wieg stond van het Global Partnership for Universal Social Protection. Achter de schermen wordt in overleg met het maatschappelijk middenveld gewerkt aan een positie van België over hoe ons land in de toekomst wil bijdragen aan sterkere sociale bescherming wereldwijd. Er is ook al een samenwerkingsakkoord gesloten tussen het Belgisch Ontwikkelingsagentschap en de Overheidsdienst Sociale Zekerheid.

Maar verklaringen en mooie principes volstaan niet.

Maar verklaringen en mooie principes volstaan niet.

Op 24 januari gaan 20 organisaties, ngo’s, vakbonden en mutualiteiten bij minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo op bezoek. Het is meteen ook het slot van een 2 jaar durende campagne.

Gesteund door 60 middenveldorganisaties die het campagnemanifest ondertekenden en meer dan 82.000 mensen die zich met hun handtekening achter de campagne schaarden, willen we de minister oproepen om na de intentieverklaringen en de strategieën, ook de praktijk te laten volgen.

Sociale bescherming moet op een duurzame en systematische manier geïntegreerd worden in de Belgische Internationale Samenwerking.

Ons land heeft een van de best uitgebouwde systemen ter wereld. Laten we dat ook uitdragen.

Bogdan Vanden Berghe – Algemeen Directeur 11.11.11
Arnaud Zacharie – Secrétaire général CNCD-11.11
Rudy De Leeuw – Voorzitter ABVV
Marc Becker, Secrétaire national ACV/CSC
Sabine Slegers, National Secretaris ACLVB-CGSLB
Tom Joos,  Nationaal secretaris CM-MC
Rik Thys, Stafmedewerker studiedienst Socialistische Mutualiteit
Andre Kiekens, Algemeen secretaris Wereldsolidariteit
Véronique WEMAERE, Directrice Solidarité Socialiste
Annuschka Vandewalle, Algemeen secretaris FOS-socialistische solidariteit
Wim De Ceuckelaire - Directeur G3W-M3M