‘Vaccingelijkheid is net zo belangrijk voor vee als voor mensen’

De kleinschalige veehouderij is van levensbelang voor miljoenen gezinnen in ontwikkelingslanden, maar dreigt verdrongen te worden door de industrialisatie van de sector in meer welvarende landen. Veearts Enrique Hernández Pando pleit voor het gelijk maken van het speelveld door het verbeteren van de toegang tot vaccins en opleidingen voor kleine boeren in het Globale Zuiden. 

Helena Kindole is 33 jaar, heeft zeven kinderen en runt een pluimveebedrijf in het Tanzaniaanse dorpje Chanya. Een van de belangrijkste hindernissen voor de groei van haar kippenbedrijf is het gebrek aan toegang tot gezondheidszorg. Niet voor haarzelf of haar gezin - maar voor haar dieren.

In Afrika is de kleinschalige pluimveehouderij een levensader voor miljoenen plattelandsgezinnen met een laag inkomen.

In Afrika is de kleinschalige pluimveehouderij een levensader voor miljoenen plattelandsgezinnen met een laag inkomen. Dat geldt voor maar liefst 80 procent van de pluimveeproductie in de regio. Dat houdt in dat toegang tot medicijnen en vaccins voor (boerderij-)dieren net zo belangrijk is als voor mensen. 

Toch belemmeren logistieke, infrastructurele en bevoorradingsproblemen de toegang tot veterinaire diensten op het hele Afrikaanse continent. Op die manier wordt ook de productiviteit van kleine boeren gehinderd. 

Langs de andere kant zorgen een snel industrialiserende pluimveesector in veel welvarende landen, in combinatie met goedkope import uit meer ontwikkelde markten en een wereldwijde stijging van de graanprijzen voor een kloof tussen kleine en grote producenten. Kleine pluimveehouders dreigen hierdoor te worden verdrongen. 

Gelukkig begint hier stilaan verandering in te komen. Initiatieven op het gebied van diergezondheid helpen lokale broederijen om kuikens te vaccineren tegen veelvoorkomende en schadelijke ziekten, voordat ze worden verkocht aan kleinschalige boeren. Die brengen ze groot tot ze zes maanden oud zijn, waarna ze verkocht worden aan buren, restaurants of andere bedrijven in de buurt.

De juiste instrumenten

Vrouwen zoals Helena maken bijna de helft uit van de agrarische beroepsbevolking in ontwikkelingslanden en in Afrika ten zuiden van de Sahara. Voor hen biedt de pluimveesector een cruciale bron van inkomsten en gezonde dieren zijn essentieel voor een fatsoenlijk bestaan.

Door boeren uit te rusten met de juiste hulpmiddelen kunnen ze succesvol concurreren met meer geïndustrialiseerde productiesystemen.

Het introduceren van vaccinaties bij lokale broederijen kan de duurzaamheid en commerciële slagkracht van kleinschalige producenten versterken.

Het introduceren van vaccinaties bij lokale broederijen kan de duurzaamheid en commerciële slagkracht van kleinschalige producenten versterken. Door deze broederijen te ondersteunen met de benodigde vaccinatieapparatuur en expertise, kunnen ze klanten voorzien van grote aantallen kuikens die zijn gevaccineerd tegen veel voorkomende pluimveeziekten, zoals de ziekte van Newcastle en infectieuze bronchitis. 

De ziekte van Newcastle bijvoorbeeld draagt bij aan 60 procent van de pluimveesterfte in veel Afrikaanse landen. Vaccinatie hiertegen vermindert het risico op verlies van vogels, wat bijdraagt aan een beter inkomen en een succesvoller bedrijf in het algemeen.

Maar het implementeren van vaccinatiemaatregelen alleen is niet genoeg. Een gebrek aan technische ondersteuning en kennis over zoönosen en andere infectieziekten kunnen de productiviteit ook belemmeren. 

Opleidingen omtrent diergezondheid, bioveiligheid en goede managementpraktijken zijn ook cruciale stukjes van de puzzel. Dit alles kan helpen om het speelveld tussen grootschalige, industriële broederijen en kleinschalige producenten gelijk te maken.

Dichten van de kloof

Het Prevent-project (Promoting and Enabling Vaccination Efficiently, Now and Tomorrow) is een voorbeeld van een initiatief dat werkt aan het verbeteren van de pluimveeproductie voor de snel groeiende Afrikaanse bevolking. In slechts twee jaar heeft dit project 159 miljoen vaccindoses toegediend en 49 miljoen kuikens gevaccineerd. Het heeft ook 100 veldwerkers opgeleid die al 2.600 boerderijbezoeken hebben uitgevoerd en meer dan 1.400 bijeenkomsten met boeren hebben gehouden in vier landen in Afrika ten zuiden van de Sahara.

De kippenhouderij biedt veel huishoudens op het platteland een betrouwbare uitweg uit de armoede.

De kippenhouderij is een sector met weinig productiemiddelen maar een hoge productie. Het biedt veel huishoudens op het platteland een betrouwbare uitweg uit de armoede. Een kleinschalige producent kan zijn kuikens of kippen gemakkelijk op de markt verkopen omdat ze voor de consument betaalbaarder zijn dan bijvoorbeeld rundvlees.

Maar de sector biedt nog een groot aantal andere voordelen met zich mee. Ze voegen waarde toe aan sociale structuren, bevatten veel eiwitten en kunnen bovendien rechtstreeks ten goede komen aan vrouwen, die in feite de meerderheid vormen van de kleine pluimveehouders in ontwikkelingslanden.

Tegen de achtergrond van een wereldwijde crisis in de kosten van levensonderhoud, temperaturen die hun weerga niet kennen en aanhoudende conflicten, is het dichten van de ongelijkheidskloof voor kleinschalige boeren van cruciaal belang om een duurzame toekomst voor iedereen op te bouwen. Door kleinschalige producenten te ondersteunen met opleidingen en toegang tot diergezondheidszorg kunnen we het speelveld gelijker maken en kippenboerinnen zoals Helena versterken. 

Enrique Hernández Pando is uitvoerend directeur van Galvmed, een een non-profit gevestigd in het Schotse Edinburgh die onderzoek doet naar veevaccinaties en genetica.