‘Willen we medeplichtig zijn aan een nucleaire wapenwedloop?’

Op vrijdag 18 november berichtte De Standaard over een geblokkeerde exportvergunning bedoeld voor het onderhoud van ‘Brits nucleair militair materiaal’. Dat zorgde voor wantrouwen binnen de regering. Premier De Croo pikte het niet dat dit gelekt werd. Toch is niet het lekken van geheime informatie de essentie van de discussie, vindt Stefaan Nieuwinckel van Pax Christi Vlaanderen. De vraag is of we medeplichtig willen zijn aan een nucleaire wapenwedloop.

Volgens berichtgeving aan beide kanten van de taalgrens zou België voor de zoveelste keer met de billen bloot staan omdat het geen onvoorwaardelijke steun biedt aan een bondgenoot. Dat die steun gebruikt wordt voor het onderhoud van massavernietigingswapens is blijkbaar bijzaak.

Nochtans beloofde de regering in het eigen regeerakkoord om zich actief in te zetten voor nucleaire non-proliferatie en ontwapening op mondiaal niveau via het Non-Proliferatieverdrag (NPV). In de zomer spoorde onze minister van Buitenlandse Zaken tijdens de toetsingsconferentie van datzelfde verdrag de kernwapenstaten nog aan om hun belofte tot ontwapening zonder uitzondering na te komen.

Is onvoorwaardelijke steun aan bondgenoten geoorloofd, ook wanneer het gaat over materiële steun voor hun kernwapens?

Je zou dan ook verwachten dat een vraag naar export voor een nucleair arsenaal resoluut wordt geweigerd. Niettemin doet de huidige discussie de vraag rijzen: is onvoorwaardelijke steun aan bondgenoten geoorloofd, ook wanneer het gaat over materiële steun voor hun kernwapens?

Daar heeft de Belgische wet gelukkig zelf al een antwoord op: nee. De wet over de export van kernmaterialen en kernuitrustingen stelt heel duidelijk: “Met het oog op de uitvoering van de internationale akkoorden betreffende de niet-verspreiding van kernwapens mag niemand kernmaterialen, kernuitrustingen en technologische kerngegevens of hun afgeleiden overdragen […], behalve voor vreedzaam gebruik en na de vereiste controles.”

Bondgenoot of niet, kernwapenstaat of niet, export van kernmaterialen niet bedoeld voor vreedzame doeleinden is altijd verboden volgens de Belgische wet. In 2016 werd nog een export van nucleair materiaal naar de VS, ook een bondgenoot en kernwapenmacht, geweigerd door de Vlaamse regering. De reden was dat er niet voldoende garanties waren dat de materialen niet zouden gebruikt worden voor Amerikaanse kernwapens.

Want laten we vooral niet vergeten dat kernwapens massavernietigingswapens van de ergste soort zijn. In Hiroshima en Nagasaki kwamen zeker 210.000 mensen om het leven. Beide steden werden volledig platgelegd en stralingsziekten zinderen nog na tot op de dag van vandaag. De inzet van kernwapens is al langer onacceptabel, maar nu wordt ook het dreigen met kernwapens ongeoorloofd genoemd door NAVO- en G20-leiders, waaronder jawel 6 van de 9 kernwapenmachten.

Laten we vooral niet vergeten dat kernwapens massavernietigingswapens van de ergste soort zijn.

Toch blijven diezelfde kernwapenstaten jaarlijks meer dan 82 miljard dollar pompen in het moderniseren, vernieuwen en uitbreiden van hun kernwapens. Zo kondigde Groot-Brittannië vorig jaar nog aan dat het aantal kernkoppen in het Britse arsenaal voor het eerst sinds de Koude Oorlog opnieuw zal toenemen tot 260.

De essentie van de discussie is dan ook niet of we onze bondgenoten in de kou laten staan. Eerder moeten we onszelf afvragen of we medeplichtig willen zijn aan de legitimering, instandhouding en uitbreiding van het Brits nucleair arsenaal. Als we op een geloofwaardige manier werk willen maken van een wereld zonder kernwapens, waarom passen we dan in eerste instantie niet gewoon onze eigen principes en wetten toe? Doen we dat niet, dan staan we pas met de billen bloot.

Stefan Nieuwinckel is directeur van Pax Christi Vlaanderen.