‘Witwassen vormt de donkere kant van het wereldwijde financiële systeem’

Zo’n 2,7 procent van het wereldwijde bruto nationaal product wordt jaarlijks witgewassen, schatten experts. De Verenigde Naties roepen op om de illegale praktijken van bankiers, accountants en advocaten die hieraan meewerken te stoppen.

Het is het duistere kantje van het wereldwijde financiële systeem: miljoenen dollars uit obscure activiteiten die een veilige thuis vinden in offshorebanken (banken met hoofdkantoor in een belastingparadijs, nvdr). Het is een misdrijf dat wereldwijd plaatsvindt, zegt het High Level Panel on International Financial Accountability, Transparancy and Integrity for Achieving the 2030 Agenda (FACTI).

Bangladesh zou zijn sociale zekerheidsvangnet kunnen uitbreiden met 9 miljoen mensen, in Tsjaad kunnen er 38.000 schoollokalen van gebouwd worden.

Volgens Ibrahim Mayaki, voormalig premier van Niger en medevoorzitter van FACTI, moeten de achterpoortjes gesloten worden in de wet die witwassen, corruptie en belastingontduiking mogelijk maken. Illegale praktijken door bankiers, accountants en advocaten stoppen is nodig om de wereldeconomie in de goede richting te sturen.

In een rapport roept het VN-panel regeringen op om in te stemmen met het Wereldwijde Pact voor Financiële Integriteit voor Duurzame Ontwikkeling. Het panel, dat bestaat uit voormalige wereldleiders, voorzitters van Centrale Banken, ceo’s, academici en vertegenwoordigers van burgerorganisaties, stelt dat 2,7 procent van het wereldwijde bruto nationaal product (bpp) jaarlijks wordt witgewassen. Bedrijven die gebruik maken van belastingsparadijzen kosten regeringen jaarlijks tot 600 miljard dollar.

Illegale geldstromen

In een tijd waarin het vermogen van miljardairs steeg met 27,5 procent, terwijl 131 miljoen mensen als gevolg van covid-19 in armoede belandden, stelt het rapport dat een tiende van de rijkdom in de wereld wellicht verborgen is in offshore assets. Regeringen kunnen er daardoor geen eerlijke belasting op heffen.

‘Een verwoestende analyse van het corrupte wereldwijde financiële systeem.’

Concreet: als bijvoorbeeld de jaarlijkse inkomstenderving als gevolg van belastingontduiking in Bangladesh voorkomen zou worden, zou het land zijn sociale zekerheidsvangnet kunnen uitbreiden met 9 miljoen mensen. In Tsjaad kunnen er 38.000 schoollokalen van betaald worden en in Duitsland kunnen er 8.000 windturbines mee gebouwd worden, stelt het rapport.

‘Nu ontwikkelingslanden als gevolg van de economische crisis te maken hebben met een scherpe daling van de belastinginkomsten, is het noodzakelijk oplossingen te vinden voor deze verliezen voor de schatkist als gevolg van illegale geldstromen’, zegt Kunal Sen, directeur van het World Institute for Development Economics Research van de Universiteit van de VN (UNU-WIDER).

Duurzame Ontwikkelingsdoelen

James Paul, voormalig directeur bij Global Policy Forum, zegt dat het nieuwe rapport van het VN-panel absoluut welkom is, maar dat hij zich afvraagt waar het toe leidt. ‘Het is een verwoestende analyse van het corrupte wereldwijde financiële systeem en laat zien hoe de financiers welzijn, eerlijkheid en legitimiteit ondermijnen.’

Het rapport, zegt hij, stelt dat de architectuur en regels van het systeem duurzame ontwikkeling (en de zeventien Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN) moeilijk bereikbaar of zelfs onbereikbaar maken.

‘Wie het wereldwijde financiële systeem in de afgelopen decennia kritisch heeft gevolgd, zal dat niet ontkennen. Ze zullen dan ook weinig nieuws ontdekken in het rapport’, zegt hij.

Elite wil geen hervorming

Paul wijst er ook op dat ‘het al lange tijd duidelijk is dat de rijkste families en landen vooral profiteren van dit systeem, dat zij veel macht hebben in de politiek en niet van plan zijn zaken fundamenteel te veranderen.’

‘Het is goed dat dit Panel ons er nogmaals aan herinnert hoe corrupt de wereldwijde oligarchie is.’

De nationale leiders van de wereldwijde “corrupte maffia” zouden vooral Amerikaanse en Britse staatsburgers zijn, wiens financiële instituten en oligarchieën tot machtigste in de wereld behoren.

‘Zij besturen het wereldwijde financiële systeem al heel lang en ze zijn – hoewel het tegendeel beweerd wordt – sterk tegen hervormingen die eerlijkheid en transparantie vergroten, en tegen andere goede dingen die het Panel graag ziet’, zegt Paul.

Hij zet vraagtekens bij de capaciteit van de VN de meest fundamentele wereldproblemen op te lossen. Desondanks is het goed dat dit Panel ‘ons er nogmaals aan herinnert hoe corrupt de wereldwijde oligarchie is.’

De auteurs van het rapport zijn echter niet in staat ver genoeg te gaan, zegt hij, en dat is niet verrassend. ‘Want we hebben iets fundamentelers nodig. Niets minder dan een routekaart naar een wereldwijde democratische orde, losgemaakt uit de greep van de financiële oligarchie en waarin de behoeften en de wil van het volk zelf centraal staan.’

Uitwisseling belastinginformatie

Richard Ponzio, directeur van het Global Governance, Justice & Security Program van het Stimson Center in Washington D.C., zegt dat de illegale geldstromen niet alleen het belastingbudget uithollen en belangrijke publieke uitgaven ondermijnen, maar ook het werk van criminele syndicaten en internationale terroristen eenvoudiger maken.

Het Wereldwijde Pact voor Financiële Integriteit voor Duurzame Ontwikkeling, zegt hij, moet de Financial Action Task Force (opgericht in 1989 door de G7) helpen zijn bereik te vergroten in het coördineren van wereldwijde bestrijding van witwassen.

Daarnaast zouden met name OESO-landen aangemoedigd moeten worden te participeren in de OESO-Verklaring inzake Automatische Uitwisseling van Informatie (AEOI) over Belastingzaken, die gericht is op het vergroten van de bancaire transparantie en het verminderen van belastingontduiking wereldwijd.

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

 eMO*: 1 keer per week het beste van MO*  MO*Mail: 3 keer per week het beste van MO*  Achter het verhaal  Ik ga akkoord met het privacybeleid *

Anti-spam code:

Sporen wissen

De AEOI-standaard – waar zowel arme als rijke landen van profiteren – maakt het moeilijker voor witwassers om hun sporen uit te wissen en eenvoudiger voor de slachtoffers van de belastingontduiking om hun geld terug te krijgen.

Om ontwikkelingslanden duidelijk te maken wat de voordelen zijn van deze nieuwe transparantie, zegt Ponzio, moeten rijke landen en internationale instituten deze landen helpen de financiële en capaciteitsproblemen te overwinnen die hen belemmeren te participeren in een multilateraal AEOI-regime.

Tegelijkertijd moeten rijke landen en ontwikkelingslanden transparantie bevorderen bij de registratie van bedrijven, zodat witwassers zich niet kunnen verschuilen achter lege vennootschappen.