"Macht en Verzet" – Over de innerlijke demonen van de 'rode mens'

Hoewel veel Oostbloklanden na 1989 hun staatsarchieven gedeeltelijk of volledig openden om gerechtigheid te bieden aan de vele slachtoffers van de communistische geheime diensten, blijven veel vragen over schuld en onschuld tot vandaag onbeantwoord. De Bulgaars-Duitse schrijver Ilija Trojanow gaat in “Macht en Verzet” aan de slag met de naweëen van het communisme om te komen tot een complexe roman over herinneren, vergeten en vergeven. 

Het boek volgt de levens van twee Bulgaren wiens communistische verleden hen tegen wil en dank blijft achtervolgen. Konstantin Sjejtanov en Metodi Popov groeien op in hetzelfde stadje in Bulgarije maar na hun jeugd scheiden hun wegen. Terwijl Metodi zich opwerkt binnen de communistische geheime dienst, belandt de anarchistische Konstantin voor tien jaar in de gevangenis na het plegen van een aanslag op een standbeeld van Stalin. 

Trojanow verweeft feiten en fictie op subtiele wijze

Konstantin gaat in het heden opzoek naar gerechtigheid. Zijn frustrerende zoektocht naar antwoorden doet hem besluiten dat hij zich nog steeds aan de verkeerde kant van de geschiedenis bevindt. De ogenschijnlijk onaantastbare Metodi doorstond de omwenteling zonder veel kleerscheuren, tot ongemakkelijke vragen uit zijn verleden als geheim agent zijn rustig bestaan komen verstoren.

Trojanow verweeft feiten en fictie op subtiele wijze. Hij baseert zich op getuigenissen van voormalige politieke gevangenen en officieren van de staatsveiligheid van de Volksrepubliek Bulgarije. Ook publiceert hij originele documenten uit het archief van de staatsveiligheid, die een waarachtige inkijk geven in de paranoïde stalinistische machtsstructuren.

De strijd van beide mannen met hun verleden van opportunisme en macht, van idealisme en verzet, brengt veel van het goede én het slechte van de mens aan het oppervlak. Naast een inkijk in het verwerkingsproces van het Bulgaars communisme, biedt “Macht en Verzet” de lezer vruchtbare denkstof over hoe een maatschappij omgaat met haar eigen scherpe kanten. Trojanow zet een ambitieus en beklijvend werk neer dat grote lof verdient.

Macht en Verzet van Ilija Trojanow is uitgegevn bij De Geus, 416p, ISBN 9789044536607.