China’s intellectuelen

Mark Leonard maakt in zijn boek Wat denkt China een deel van het intellectuele China toegankelijk en beschrijft erg vlot de originele denksporen die Chinezen trekken over kapitalisme en socialisme, democratie en internationale verhoudingen. Daaruit blijkt dat er in China sprake is van Nieuw Links, dat de sociale wantoestanden aanklaagt en via een grotere staatsinterventie de rijkdom gelijker wil verdelen, en Nieuw Rechts dat pleit voor verdere liberalisering en privatisering. De voorbije jaren was Nieuw Links aan de winnende hand.
De rode draad in de Chinese ideeën over globalisering is volgens Leonard “controlebehoefte”. ‘Chinese denkers willen een wereld creëren waarin nationale regeringen het roer zelf in handen hebben en niet onderworpen zijn aan de grillen van het mondiale kapitaal en het Amerikaanse buitenlandse beleid.’
Leonard stelt vast dat het Chinese denken nu al school maakt, dat de Braziliës en Vietnams van deze wereld het activistische Chinese industriële beleid overnemen, onder meer de beslissing om toezicht te houden op sectoren van nationaal belang en het besef dat efficiënt geleide staatsbedrijven de overheid veel winst kunnen opleveren, die aangewend kan worden voor politieke en maatschappelijke doelen.
Of nog: als een regering niet machteloos wil staan tegenover het kapitaal, moet ze zelf grote bedrijven in cruciale sectoren bezitten. Ooit vonden West-Europeanen dat ook, maar de neoliberale golf sloeg dit denken in de ban. De Chinezen denken minder ideologisch – dogmatisch– en kijken wat werkt. Dat keert overigens heel vaak terug: de voorstellen van Chinese denkers op allerlei terreinen worden eerst uitgetest op kleine schaal. Indien succesvol, worden ze op grotere schaal toegepast.
Wat denkt China? door Mark Leonard is uitgegeven door de Arbeiderspers. 190 blzn. ISBN 978 90 295 6703 9