De relativiteitstheorie van reizen

Grofweg op mijn vijfendertigste verjaardag zette ik voor het eerst voet op Afrikaanse bodem. Een continent waar ik, om eerlijk te zijn, eigenlijk weinig van wist. Ik ben er dan ook een beetje als bij toeval terechtgekomen en niet vanuit een jarenlange droom of een zekere verbondenheid zoals dat bij vele mensen wel het geval is. Maar sinds die eerste dag, stroompanne en vertragingen incluis, ben ik verkocht. 

Ik kwam in Botswana terecht. Voor ik vertrok vroeg iedereen me steevast waar dat precies lag. En hoewel ik dat natuurlijk haarfijn uit kon leggen, had ik het eerst zelf ook moeten opzoeken.

Botswana heeft geen kust, maar grenst aan vier buurlanden: Namibië, Zimbabwe, Zambia en Zuid-Afrika. Het is een democratie en een betrekkelijk rijk land dankzij de diamantontginning en de vele wildparken die voor heel wat toerisme zorgen. Hoewel het ongeveer de grootte van Frankrijk beslaat, wonen er slechts een twee miljoen mensen en die zijn trots op hun land en wonen er graag. Een groot deel van het zuiden en westen van het land bestaat uit de Kalahari-woestijn en in het noorden is er de Okavango-delta, een uniek natuurgebied dat heel wat toerisme aantrekt.

Een Afrikaans paradijs

En daar zit ik. In een kamp aan de rivier Khwai, dat voornamelijk door welgestelde toeristen bezocht wordt. Ik ben geen welgestelde toerist al is zoiets natuurlijk relatief. Maar anders gezegd, als toerist zou mijn maandbudget er na twee nachten opzitten. 

De rest van de wereld lijkt niet helemaal tot hier door te dringen.

En daarom zocht ik een meer budgetvriendelijke manier om dit stukje Afrikaans paradijs te bezoeken: drie maanden lang ontferm ik me over twee bushkinderen ofwel de kinderen van de managers van het kamp in ruil voor kost en inwoon. Een ware belevenis, maar ook handen vol met een drie- en vijfjarige, dat kan ik je verzekeren.

Naast het financiële voordeel, ervaar je door ergens een tijdje te wonen en mee te draaien het land en zijn mensen ook op een hele andere manier.

Al zijn die mensen en dat land hier natuurlijk een beetje beperkt, vermits je afgezonderd in the bush zit. De rest van het land én van de wereld lijkt niet helemaal tot hier door te dringen.

Ik kijk mijn ogen uit, geniet, verwonder me over zoveel dingen dat ik vaak niet weet waar ik eerst moet kijken. De dieren: van de statige olifanten, het luipaard met haar jong en de elegante giraffen tot de glibberige slangen, harige spinnen en de kakkerlakken. Het portret van de president aan een boom ergens in the middle of the bush, huisjes die gemaakt zijn van blikjes en petflessen, een soort school of crèche met een hoop kinderen die breed lachen en zwaaien als we voorbijrijden en fleurige kraampjes aan de kant van een brede zandweg. 

Maar ook rijke toeristen die van overal komen, luxueuze tenten die nog meer aan hotelkamers doen denken, een prachtig gedekte tafel met een drie-gangenmaaltijd en bijpassende Zuid-Afrikaanse wijnen en een zwembad met een adembenemend uitzicht. Er zitten heel wat tegenstellingen in dit land en (net als overal anders) zijn er twee kanten aan elk verhaal. Maar op de één of andere manier lijkt alles en iedereen hier gelukkig. Al kan dat echter ook mijn projectie zijn. Dat krijg je als je zelf bent waar je moet zijn.

Less is more

Het voelt hier echt een beetje ‘thuis’. Al is zoiets zeggen nogal voorbarig, want mogelijks gaat het niet over Botswana of zelfs over Afrika, maar gewoon over het even weg zijn van je problemen, je job, België of gewoon van de dagelijkse routine.

Die dingen waar je thuis zo’n moeite mee had, relativeer je hier plots in een wip en knip. Alles wordt veel eenvoudiger en doorgaans hoef je je enkel ‘zorgen’ te maken over simpele dingen zoals: ‘doe ik vandaag mijn grijze short aan of toch maar de zwarte?’. Meer keuze is er namelijk niet. Akkoord, ik ben mijn garderobe na twee maanden al grondig beu en winkels zijn hier niet, maar het leven wordt doorgaans een pak simpeler met gewoon minder keuzemogelijkheden. Je houdt bijgevolg heel wat meer tijd over voor die dingen die er echt toe doen en die bijdragen aan je algemeen geluksgevoel. Less is more.

We hebben steeds meer nodig om gelukkig te zijn.

Wij zijn zo ‘verwend’ door ontelbare keuzes op allerlei gebied dat we niet zien hoe die keuzes eigenlijk vooral voor stress en problemen zorgen. Ik pleit er niet voor om terug te gaan in de tijd. Integendeel. Maar het lijkt alsof we amper aandacht hebben voor de gevolgen van onze steeds sneller ontwikkelende welvaartsstaat. We hinken achterop en kunnen onze eigen ontwikkelingen niet meer volgen.

We hebben steeds meer nodig om gelukkig te zijn. Al is dit niet enkel een westerse kwaal als je’t mij vraagt. Wij blinken er gewoon in uit. Ik ben hier ook al wel een zuurpruim tegen gekomen die enkel klaagt en nooit tevreden is, waarbij er altijd wel iets schijnt te zijn en het vooral nooit (goed) genoeg is. Dat lijken mij echter eerder uitzonderingen.

Ligt het aan de zon die hier iets permanenter aanwezig is? Is het de overweldigende natuur en zijn bewoners? Zijn het de mensen zelf en hun relaxte aard? Ik ben er nog niet achter wat het precies is, maar vanuit de hangmat, terwijl het bijna 40 graden is, met twee vrolijke kinderen die doen alsof ze luipaardwelpjes zijn en vlinders proberen vangen, zie ik achter hen de olifanten wandelen en ergens verder weg hoor ik een reebok alarm slaan en ik bedenk me dat het eigenlijk niet zoveel uitmaakt. Wat het ook is, het heeft mij ook reeds te pakken