Eigen volk eerst?

Voor ik naar hier kwam, had ik niet over armoede laat staan voedselonzekerheid nagedacht. Het continent van de overvloed, waar de porties de verbeelding te boven gaan! Enkele cijfers. In maart 2010 maakten 876 948 Canadezen gebruik van de voedselbank. Een stijging met 19% sinds het jaar 2000. Van alle Canadezen die geholpen worden zijn 38% kinderen. Wat betreft Manitoba in 2010, in vergelijking met 2009, kende de provincie een stijging met 20% in het gebruik van de voedselbank (in slechts één jaar!). In Manitoba leeft maar liefst meer dan één op vijf kinderen in armoede. Dat was zo in 2003 en dit was na British Colombia het hoogste cijfer van alle Canadese provincies.

In Winnipeg krijgen op dit moment meer dan 18 000 kinderen per maand te eten via de voedselbank. Tien jaar geleden was dit aantal 5 512. Bovendien, de mensen die gebruik maken van de voedselbank zijn in de meeste gevallen huishoudens met tweeverdieners (“the working poor”), wat erop duidt dat armoede de grootste oorzaak is van deze voedselonzekerheid, en niet werkloosheid. Als je deze cijfers in categorieën indeelt, wordt al snel duidelijk dat de First Nations er ver bovenuit schieten. 56% van de ‘inheemse’ kinderen leeft in armoede. De werkloosheid is ook drie keer zo hoog vergeleken met de rest van de bevolking. En die armoede en voedselzekerheid zijn ook gerelateerd aan hart- en vaatziekten, overgewicht, diabetes, … Ik herhaal enkel wat velen mij hier vertellen: de First Nations vormen nog steeds een hecht clubje die onderaan de ladder van de samenleving leven.

Ik woon in één van de armste buurten van Winnipeg (West-End) die al jaren te kampen heeft met verval en criminaliteit. Sirenes van de politie of ambulances slagen er zelfs niet meer in mijn aandacht te trekken. In deze buurt leven zowel heel veel migranten als First Nations.

Als ik aan immigranten in mijn buurt denk, dan denk ik aan de ontelbare restaurants, met eten vanuit de hele wereld en een goede reputatie. Ik denk ook aan bakkerijen, beenhouwerijen, kruidenierszaken,… Kortom, eenmanszaken uitgebaat door mensen van over de hele wereld. Ik denk vooral aan hard werkende mensen die hier proberen een goed leven uit te bouwen. Ik denk ook aan al die medestudenten in de les, die geen uitwisselingstudenten zijn, maar naar hier verhuizen om the american dream waar te maken. Zij zijn niet van plan terug te keren naar huis. De bus die ik ’s morgens naar de universiteit neem doet me soms vergeten dat ik in Canada ben. Ik lijk wel de enige blanke op de hele bus. Aziatische talen zijn de norm en met je goeie kennis van het Engels maak je tijdens die rit geen indruk. Helemaal niets verkeerd mee en ik krijg inderdaad het gevoel dat migranten zich hier oprecht welkom kunnen voelen. En kansen krijgen; als ze die maar grijpen. Wat met First Nations?

Wanneer ik aan First Nations denk, dan denk ik aan mensen die tegen de muren geplakt staan op straat, die zichzelf prostitueren – op de hoek van mijn straat -  van zodra het donker wordt, die niet warm genoeg gekleed zijn voor temperaturen die tot -17°C gaan deze dagen, die voortdurend om je wisselgeld vragen en die in de kou op de bus staan te wachten met hun hele gezin in plaats van met de auto te rijden. En dit terwijl een gemiddelde student aan de universiteit wel over een eigen auto beschikt. Zij zijn ook de reden waarom je beter niet alleen over straat loopt ’s nachts. Om op te komen voor hun rechten en hun cultuur moeten ze verenigingen oprichten. Zo ver is het gekomen. Dus pfff… wat met die First Nations gedaan?

Ik heb geen antwoord, net zoals de meesten hier. De Canadezen lijken zich te schamen over de manier waarop hun voorouders het land ingepalmd hebben en hoe de geschiedenis zich sindsdien vertaald heeft.  Net zoals wij ons schamen wanneer een buitenlander Congo bovenhaalt. Soms vraag ik me af of dit sterke bewustzijn van hun verleden, en het besef zelf migrant te zijn, een verschil maakt in hun visie over hedendaagse migranten. Zijn zij dan niet allemaal migranten? En dit is iets wat wij niet delen met de Canadezen.

Ik heb 100 % Belgisch bloed door mijn aderen stromen. Stel aan eerder wie dezelfde vraag hier en die zal je bijvoorbeeld vertellen dat-ie voor 25% Iers is, 25% Schots en 50% Pools. Ik weet niet waar mijn voorouders vandaan komen, terwijl zij allemaal perfect kunnen vertellen van welke Europese landen de hunne komen. Misschien maakt dit niet veel uit, maar heb een vermoeden dat dit een rol speelt. Ik grap soms dat zij binnenkort de First Nations zullen zijn en dat de Aziaten de nieuwe blanken zullen zijn. Ik krijg de indruk de enige te zijn die hier over nadenkt.

Wij willen dan wel graag in dezelfde woorden geloven als Canada als het over multiculturele samenleving, integratie gaat. Maar in al hun intenties van ‘nation building’, wat doet de Canadese overheid om hun eigen burgers thuis te doen voelen? In haar discours van multiculturalisme, waar krijgen de First Nations hun plaats?  Tijd om het eerste volk terug eigen te maken.

(De cijfers in dit artikel komen uit de powerpoint presentaties van de lessen die ik hier volg)