Over goddelijk zout en christelijke vinaigrette

Maar liefst vier op de vijf Zuid-Afrikanen behoort tot een christelijk geïnspireerde geloofsgemeenschap. Wat bij ons halfdood is of toch tot diep in de privésfeer werd teruggedrongen, is hier in vele varianten alive and kicking.

Hij is er soms heel subtiel, gewoon op je kasticket bij de kruidenier dat afsluit met God Bless, net als heel wat berichten op sociale media, en wel vaker als het die zwarte zielen betreft.

Een huisje huren in een natuurpark? Op het reservatie formulier verzeilden terloops toch enkele bijbelse citaten over de schoonheid van zijn schepping. Waar het hart van vol is…

Salt with a message from the Lord

In het diepe binnenland kregen we een presentje bij onze aankopen; ‘salt with a message from the Lord’. De bereisde uitbaters van het winkeltje leken me de wakkerste zielen van het dorp, maar dat moest ik toch even bijstellen. Het zoutzakje was in fluo overplakt met ‘You are the salt of the earth, the Lord wants to bless you!! Is there a problem with unforgiveness…’ om dan belerend af te sluiten met ‘you shall forgive OR your heavenly father shall not’ et cetera. Subtiele missionering, snuifje per snuifje, ik ben nu halfweg het zakje en stilaan…

Subtiele missionering aan de hand van een zoutzakje…

Iets minder geraffineerd maar zeer vermakelijk zijn de zwarte predikers op de trein in derde klasse. Met een bijbel, een flesje water en een zweetdoekje in de hand geven ze van jetje boven het oorverdovende gedreun en geknars van de treinstellen.

Vol pathos, half hees en op repeat: ‘He gave his life, for you, he gave His Only Son! Who wants to pray with me - raise you hand!’  Die ene keer geen enkele ziel, een andere keer kwam de volledige coupé in opstand toen de man van de trein werd gebonjourd omwille van zijn foutief ticket.

Come and worship with us

De kleuterschool van mijn jongens - ‘steunend op christelijke waarden maar open voor alle religieuze achtergronden’ schotelt hen al eens een rondslingerende kinderbijbel voor wanneer hun mama wat later is. Kop noch staart krijgen ze eraan. ‘Wat is dat toch die mannen aan dat kruis, hoezo genageld? En dan doodgaan door onze schuld, mama? En weer levend worden? En naar boven vliegen, over het water wandelen?’ De kerel die hier met zijn levensgrote houten kruis door de vallei tjokt (onderaan subtiel voorzien van een wieltje en zijn rugzakje) maakt het er mij in mijn duiding niet eenvoudiger op.

Op een kleuterverjaardagsfeestje belandden we eens in een kamer met enkele onderling bevriende jonge ouders. Ze bleken elkaars huissleutels te bezitten omdat ze samen aan bijbelstudie doen, en ze hadden elk echt wel veel kinderen. Die sportieve vaders maakten in het weekend de straten van Cape Town onveilig door met verschoppelingen over Jesus te gaan praten. Toen werd het me toch wat benauwd op die jongenskamer.

Rond geloof hangt hier niet die muffe parochiezaalsfeer.

Over die geloofsgemeenschappen hangt echter niet die wat ongemakkelijke muffe parochiezaalsfeer waar mijn generatie het mee heeft moeten doen. Ze zijn relatief ‘cool’; zo ik ontmaskerde op instagram een hipster met massaal veel volgers na een tweede lezing als de lokale dominee. De succesvolle indie rockband uit Pretoria noemt zichzelf hier schaamteloos Desmond and the Tutus, bij ons zou dat met de aartsbisschop toch niet lukken.

De kerken staan met beide benen in het leven en bezitten best wat macht; door hun toedoen werd de verkoop van alcohol hier zelfs uit de vallei gebannen. Voor een duivelse fles rode wijn is het best even rijden, thank you Jesus!

‘Come and worship with us’ lonkt het hier op elke straathoek, keuze te over in de vallei. Ik voel wel wat voor Fullies, de lokale gospelkerk die vooral met eetfestijnen bezig lijkt te zijn (altijd gedacht dat het een restaurant was). En voor mijn wederhelft misschien the Catholic Order of the Knights of da Gama (men only)?  Het zou onze integratie hier zonder twijfel in de hand werken.

Ocean Baptisms

Toch, op zondagochtend zitten we liever op het strand, dan hebben we die machtige baai voor ons alleen. Soms word je er als vroege vogel getrakteerd op de kleurrijke theatrale zeedopen door de African Zion Christian Church. Het relatief veilige Fish Hoek beach is een populaire bestemming voor deze ocean baptisms. Elders halen die helaas al eens de hoofdpunten wegens een te sterke onderstroom en gelovigen die niet kunnen zwemmen.

Hoog in de bergen kan je op groepjes geanimeerde gelovigen botsen die met oude sacrale zaken bezig zijn die duidelijk maar met een lichte christelijke vinaigrette werden overgoten. En onlangs nog kregen we bij volle maan een uitnodiging om earthkeeper te worden; connecting our spirituality to caring for the earth – to celebrate the beauty of God’s creation. En dan heb ik het nog niet gehad over de prachtige oude moskeeën in het straatbeeld. Er is voor elk wat wils in deze regenboognatie, en iedereen wil, die goddelijke goesting is hier niet te stuiten. Waar die intensiteit vandaan komt is me een raadsel. Helpt dat goddelijke kader misschien om die extreme werkelijkheid hier wat beter te verteren? We voelden ons in dit land toch al vaker heel klein, bij al die paradijselijke schoonheid maar evenzeer de ontzettende gruwel en onrecht.

De Makers en de walvis

Mijn oudste zoon met een diep-filosofische inborst maakte uit die religieuze soep het concept van ‘de Makers’ op. Ik ben zijn eerste volgelinge. Het moet gegroeid zijn vanuit zijn ervaring om de wereld uit lego na te maken (hij is een minimaker) – dat er Iets Groters moet zijn dat ons helemaal gemaakt heeft. Want als we dan doodgaan, vallen we uit elkaar en maken de Makers van ons iets nieuw, leuk toch?  Mama die wordt vast en zeker een walvis en hij twijfelt nog, misschien dolfijn (dan kunnen we nog eens samen zwemmen).

In zijn klas zit Zetu, haar mama is twee weken geleden plots aan hartfalen gestorven. Auntie Dee weet niet goed hoe ze de dood met haar 5-jarigen moet aankaarten. It was a very Christian lady, she was singing and praying when she passed away, she went in peace. Het verlies werd aangekaart op de klasvergadering, want ‘Wat heeft Zetu eraan dat haar mama in de hemel zit?’ Typisch weer was hoe alle zwarte ouders hierin zo relaxed waren (Zetu heeft er trouwens een week begrafenis-’feest’ in de Oostkaap op zitten) en hoe de blanke ouders slechts geschokt shame konden stamelen. Gelukkig kent ook mijn zoon het antwoord al, ze wordt een walvis, for sure.

Op de minibus die voor me reed toen ik het lokale township Masimphumelele uit reed stond ‘GOD IS GREAT - POOR MANS DREAM - JESUS NEVER FAILS’. Wrang smakende woorden na wat ik net in dat andere donkere universum had gezien. Het water tussen zwart en blank is hier toch zo diep. Maar ergens over dit water waadt our Holy Father, toch? Misschien is dat hier maar best.