Het land van de pagoda's, rood stof en een verlangend volk

Onze tweede halte in Zuid - Oostazië: Myanmar. ‘The last frontier of this region’ volgens een reiziger die ons pad kruiste. We gaan heel eerlijk zijn, we hebben ‘the beaten track’ nog een beetje platter gelopen… Verplaatsingen namen ongelofelijk veel tijd in beslag en drie weken bleek net genoeg om alle ‘must-sees’ af te werken. Ook de taalbarrière verhinderden ons om veel gesprekken aan te knopen. Toch denken we enkele interessante dingen te kunnen vertellen.

Eén enkele keer zagen we een engelstalig propaganda-reclamebord langs de weg. Maar ook in het boek ‘Presenting Myanmar’ (Maung Kyaa Nyo) lazen we het volgende:

“Our three national causes

• Non-desintegration of the union
• Non-desintegration of national solidarity
• Consolidation of national sovereignty

People’s desire

• Oppose those relying on external elements, acking on stooges, holding negative views
• Oppose those trying to jeopardize stability of the State and progress of the nation
• Oppose foreign nations interfering in internal affairs of the State
• Crush all internal & external destructive elements as the common enemy.”

Over de nationale doelen ga ik me niet uitspreken, maar over de wil van het volk des te meer. De junta beweert in deze propaganda de wil van het volk te kennen. En misschien slaan ze de bal nog niet zover mis… behalve dan dat ze zelf het mikpunt kunnen zijn van deze ‘oppositie’.

‘Alle interne en externe destructieve elementen verpletteren’… de destructieve kracht van de regering hebben we op veel plaatsen en manieren mogen aanschouwen: een busrit van 16 uur over een afstand van 400 km. De highway, op vele plaatsen slechts één rijvak breed en meermaals volledig weggespoeld, is die naam eigenlijk niet waard, maar wél een hoge wegentaks. In Nyaungshwe, aan Inlelake, hebben bepaalde delen van de stad slechts om de andere dag electriciteit. Hou maar eens een restaurant open. Op bijna elke bewoonde (stedelijke) plek in Myanmar hoor je het geronk van de vele generatoren, het nationale electriciteitsnetwerk is onbetrouwbaar en onvoldoende. De mensen trekken hun plan, velen sterven echter aan een co2-vergiftiging door de dieseldampen in slecht verluchte ruimtes. Yangon zat aan het einde van onsverblijf al twee dagen zonder water. Rampzalig voor een drukke en vuile stad als Yangon. Uren op een horsecart je koopwaar naar het eerstvolgende dorp vervoeren, idyllisch? Nee, pure noodzaak.
Je zou m.i. voor minder in opstand komen. En dat is nu net wat de monniken twee jaar geleden deden. Blijkt uit het voorgaande dan niet dat ze in opstand kwamen tegen hen die de stabiliteit en vooruitgang van de natie in gevaar brachten? Naar mijn bescheiden mening wel. Een zuster uit Thailand was op het moment van de protesten in Myanmar en vertelde ons hoe ze de monniken vreedzaam door de straten zag wandelen, veilig omringd door de stadsbewoners. Samen in het verweer tegen een ‘common enemy’? Door hun gewelddadige reactie plaatste de regering zichzelf in de groep ‘elements holding negative views’.
De regering en zijn entourage bevinden zich bovendien in de nieuwe hoofdstad Nay Pyi Thaw (Koningenverblijf), off limits voor toeristen. Naar het schijnt zijn ze nog twee nieuwe steden aan het bijbouwen, volledig uitgerust met viervaksbanen, electriciteit en stromend water… elke dag. Gaat het hier eigenlijk ook niet over een ‘foreign’ element dat de natie bedreigd?

Onze laatste taxirit naar de luchthaven was zeer symbolisch en zal ons zeker bijblijven. In dertig minuten gooide de chauffeur al zijn frustraties eruit en vatte onze overpeinzingen van drie weken zeer gebald samen. Volgens hem begrepen de Myanmarezen tot twee jaar geleden niet echt waarom westerlingen zo erg tegen hun regering gekant waren. Na de reactie op het monnikenprotest gingen hun ogen (verder) open. Zelf haast hij zich na het werk naar huis om een oplossing te zoeken voor het gebrek aan water en electriciteit. ‘That will keep me of the streets’, merkte hij fijntjes op. Geen tijd om te betogen, primaire behoeften eerst. Volgens hem, en ook volgens een andere chauffeur eerder op onze reis, zijn toeristen belangrijk. Ze voorzien informatie, vertellen over hoe het ook anders kan. Bij deze willen we dit bericht graag afronden met een warme oproep aan alle avontuurlijke reizigers: sla Myanmar niet over. Het kan zijn dat je niet wilt gaan uit principe, om de junta niet te steunen of misschien ook uit schrik voor de politiestaat. Het heeft ons ook lang tot nadenken gestemd, maar wij zijn ervan overtuigd dat toerisme een opening naar de wereld kan zijn voor het volk van Myanmar. De regering ligt volgens ons ook niet wakker van meer of minder inkomsten uit het toerisme, de ondergrond is rijk genoeg en volledig in hun handen met genoeg potentiële kopers. Het Birmese volk daarentegen kan alle extra inkomsten gebruiken, om nog maar te zwijgen over een venster naar de buitenwereld. En als je dan gaat, een tip: praat met mensen die je vervoeren (blijf wel voorzichtig, je weet nooit met wie je praat). Wij kregen het meeste te horen van mensen ‘in beweging’: taxichauffeur, motorbikedrivers,… . Niemand kan je immers horen.