Congo: Stilte voor de storm

Ik kreeg vandaag rond de middag een SMS. Alle hoofden rondom mij draaiden in mijn richting. Zou de regering tot andere inzichten zijn gekomen en de SMS-communicatie opnieuw hebben vrijgegeven? Neen, de hoop is van korte duur. “Beste klant, door een beslissing van de regering is alle communicatie per SMS tot nader order opgeheven voor alle operatoren van mobiele telefonie.” Dat weten we al drie dagen, dat ze daar nu nog mee afkomen. De webpage van Radio Okapi staat bol van de verontwaardigde reacties. Iemand zegt me dat hij een SIM-kaart uit Oeganda heeft geactiveerd, en vanop dat nummer iedereen in heel Congo kan bereiken per SMS. Slim.

Er volgt meteen nog een SMS. Van de Belgische ambassade in Kinshasa deze keer, verzonden vanop een Belgisch nummer. De ambassade zal gesloten zijn op 6 en 7 december, maar de wachtdienst ter attentie van de Belgen blijft verzekerd. Goed om weten, op tweeduizend kilometer van hier.

Langs verschillende kanalen bereiken ons berichten over de situatie in Kinshasa: in het vooruitzicht van de bekendmaking van de volledige voorlopige resultaten van de presidentsverkiezingen morgen 6 december hebben politie en Republikeinse Wacht (speciale troepen van President Kabila) zich overal opgesteld, vooral ook in de wijk Limete waar Tshisekedi woont en de UDPS zijn hoofdkwartier heeft. In Mbuji Mayi is de avondklok al twee dagen ingesteld. In Lubumbashi zijn vier doden gevallen bij gevechten tussen Kasaiens en Katangezen meteen na het vrijgeven van de derde onvolledige resultatenreeks die nog meer winst toeschoof naar Kabila. In Brussel was er heibel in de wijk Matonge, in Pretoria hebben Congolezen de Congolese ambassade aangevallen. De onrust is overal enorm toegenomen, en de jongeren van de UDPS nemen zware woorden in de mond, dat ze bereid zijn te sterven als het moet.

Ook Butembo ontsnapt niet aan deze opwaartse spanningspiraal. Deze namiddag was er opvallend veel volk in de stad. Ze kwamen vooral proviand inslaan voor het geval het morgen té onveilig wordt om buiten te komen. De andere zaken hadden geen klanten, het geld circuleerde niet. Enkel voedsel en belkrediet deden het goed vandaag op de markt.

De burgemeester van de stad deed een oproep tot de bevolking om rustig te blijven, want “de afkondiging van de kiesresultaten is geen oorlogsverklaring”. Intussen stuurde hij wel zijn politiemannen heel de namiddag op pad, om met hun vier voertuigen afgeladen vol gehelmde en bewapende politiemannen, begeleid door een sirene, dreigend de stad rond te rijden. Hun anti-riot uitrusting heb ik hier nog niet eerder gezien. Zouden ze een deel hebben gekregen van het materiaal dat Sarkozy onlangs aan de DRC schonk?

Mensen die zich nog durven vertonen met een klak of T-shirt met een afbeelding van Joseph Kabila erop worden door de politie geïntimideerd en verzocht die maar best voorgoed op te bergen. Wie daar morgen mee op straat zou durven komen zal als een provocateur worden gezien en behandeld.

Als ik zie hoe traag de compilatie van de stemmen verloopt twijfel ik er sterk aan of de commissie morgen al zal kunnen de volledige resultaten bekend maken. Bovendien gonst het van de geruchten dat de ondervoorzitter van de kiescommissie zijn ontslag zou indienen. Twee ingrediënten voor gegarandeerd vuurwerk!

In Butembo wordt voor morgen een manifestatie afgekondigd. Er wordt niet bij gezegd wie, voor of tegen wat. Maar niemand twijfelt eraan dat het tegen de alsmaar groeiende kieswinst van Joseph Kabila zal zijn.

Iemand stuurt me de compilatie van 151 van de 439 stembureaus van Butembo door. Nyamwisi leidt met 37,39%, Kamerhe haalt 26,00%, Kabila 22,73% en Tshisekedi 10,60%. De uitslagen die de kiescommissie gisteravond opgaf, kwamen zoals gewoonlijk enkel in stemmenaantal. Heel het land moet zich elke avond weer aan het tellen zetten om percentages te berekenen. In elk ander land doet de kiescommissie of het ministerie van Binnenlandse Zaken dat zelf. Ook dat draagt bij tot gebrek aan vertrouwen in de kiescommissie. Mijn berekeningen voor de hele provincie Noord-Kivu geven het volgende beeld: Kabila staat voorop met 35%, gevolgd door Kamerhe 29%, Mbusa Nyamwisi 18% en Tshitshi 14%. Het contrast met de cijfers voor Butembo springt in het oog.Vooral het feit dat Kabila in Noord-Kivu zou winnen kan er bij de meeste mensen niet in, en is voor hen een bewijs dat de kiescommissie heeft gefraudeerd.

Morgen 6 december legt eindelijk een nieuwe regering in België de eed af, na meer dan 500 dagen onderhandelen, zeg ik aan enkele vrienden. Ze kunnen me eerst niet geloven. Ik moet het herhalen. En nog eens. Ze kunnen er niet van over. “Ja, 540 dagen is een wereldrecord regeringsvormen”, zeg ik. Neen, dat maakte geen indruk op hen.

“Je bedoelt dus echt dat een Belgische regering de eed aflegt op de dag dat in Congo de kiescommissie Joseph Kabila zal uitroepen tot overwinnaar van de verkiezingen? Voilà, daar heb je het! Dat is het bewijs dat de internationale gemeenschap Kabila aan de macht wil houden! Dat is geen toeval. We wísten het!”.

Ik denk dat ik morgen geen voet buiten zet…