Niet te geloven!

Er wordt vanalles verteld, interpretaties wisselen van het ene moment op het andere, niemand lijkt nog enig houvast te hebben, het leven in Butembo wordt onvoorspelbaar.

Een vriend belt me op uit Goma: “ik geef je een goede raad, knijp er even tussenuit, ga ten laatste op 4 december naar Kampala, minstens tot de 8ste. Want niemand weet wat er te gebeuren staat. Ik ga alvast een weekje naar Rwanda”.

Er worden de gekste dingen gezegd dezer dagen. Waar moet je dan nog op voortgaan? Neem nu dat verhaal over die stilos in de stembureaus. In vele stembureaus vertelden de mensen aan elkaar door dat de stilos die door de kiescommissie waren ter beschikking gesteld door magische krachten waren gevuld met inkt die na twintig minuten vanzelf verdampt, zodat je stembrief naar believen kan worden heringevuld door iemand anders om je stem te vervalsen.

“Heb je dat geloofd?”, vroeg ik aan een kiezer die me het verhaal deed. “Ik heb het zekere voor het onzekere genomen”, zei ze me, “en mijn eigen stilo meegenomen.”

“Heb je die van het stemhok dan toch niet even getest?”.

“Ben je gek? Ik wilde dat ding zelfs niet aanraken!”.

Zo gaan hier vele geruchten snel een eigen leven leiden. Die invasie van getuigen van politieke partijen in de stembureaus bijvoorbeeld. Ze waren zo talrijk dat er voor hen allen samen geen plaats was, en ze in shifts moesten getuigen. Vandaag stroomde dat leger getuigen samen op de hoofdkwartieren van de verschillende partijen, om hun 5$ dagvergoeding op te eisen. Een belofte die wellicht door iemand werd gemaakt, als een golf over de stad trok, een massa getuigen op de been bracht, soms talrijker dan de kiezers, maar die nu achter hun verhoopte geld kunnen fluiten. Mij leek dat voorspelbaar. Niet zo voor die vele goedgelovigen.

Ik krijg een SMS van een vriend die zijn kans had gewaagd voor de parlementsverkiezingen, en jammerlijk mislukte. In zijn bericht staan de kiesuitslagen van Kabila en Tshisekedi per provincie en voor het hele land. Tshisekedi 54%, Kabila 25%. Onderaan het bericht staat een woord dat meteen mijn aandacht trekt: “Vatican”.

Eerder vandaag waren op een aantal websites dezelfde cijfers verschenen. Ook op Facebook zag ik ze verschillende keren verschijnen, telkens aangekondigd in licht gewijzigde vorm, maar de cijfers bleven dezelfde. De ene keer werd verwezen naar een website in Kameroen, de andere keer werd gesteld dat de cijfers afkomstig zijn van “un centre de compilation indépendant”. Mij viel meteen op dat de cijfers voor Noord-Kivu onmogelijk kunnen kloppen, omdat Mbusa Nyamwisi in Butembo tegen de 30% haalt, terwijl in dat overzicht hij minder dan 2% zou halen. Ik zette het zelf ook op Facebook, met die commentaar, en kreeg ook meteen van Tony Busselen de opmerking dat de cijfers van Mbandaka onmogelijk kunnen kloppen, volgens zijn bronnen.

Enkele uren later geeft de website waarop ik de cijfers het eerst zag een waarschuwing vrij: na onderzoek zou blijken dat deze cijfers zijn opgesteld door de UDPS zelf. Dat kan je bezwaarlijk een onafhankelijke bron noemen.

Ik bel mijn vriend op, en vraag hem waarom er “Vatican” onder zijn SMS staat. Een collega had die gegevens gevonden op een website die verbonden is met het Vatikaan, zo blijkt. Wie zou, in het diepgelovige land Congo, de autoriteit van het Vatikaan durven in vraag stellen? Ik mocht er dus van uitgaan dat deze informatie 100% correct is.

Als ik hem vertel hoe de vork echt in de steel zit, lacht hij verlegen. Er is echt niet veel nodig om de mensen te manipuleren.

Anderzijds kijk ik toch verrast op als ik aan enkele mensen uit mijn omgeving vraag wat ze vinden van de mogelijkheid dat Tshisekedi zou president worden. Eén iemand zegt dat hij Tshitshi le moindre mal vindt. Een keuze bij gebrek aan beter dus. Maar vele anderen vertrouwen hem voor geen haar. Nukkig, onvoorspelbaar, kan het met hem alle kanten uitgaan. “Op zijn manier is hij evengoed Mobutist”, zegt iemand anders. “Hij duldt geen tegenspraak, vindt zich de enige geschikte persoon, alle anderen moeten naar zijn pijpen dansen. Is het zo iemand dat ons land nodig heeft? Ik denk het niet”.

De tongen komen los, iedereen kijkt er naar op zijn manier. “Een oproerkraaier die ons nog steeds met zijn 20^ste eeuwse combattants om de oren slaat, en snel naar geweld grijpt. Dat is toch niet meer van deze tijd? Een platte populist, een manipulator die er niet voor terugdeinst om zijn eigen mensen op te offeren om zo in de slachtofferrol te kunnen kruipen”.

Hun oordeel is hard, staat stijf van het wantrouwen. “Neem nu die voorlopige cijfers die de UDPS verspreidt. Ze geven Tshisekedi zo een hoog %, dat ze zeker de officiële resultaten zullen kunnen bevechten, want in tegenstrijd met die ‘objectieve’ bevindingen. En mocht Kabila alsnog winnen, bereid je dan maar voor op een Tunesisch scenario!”.

“En wat als Kabila verliest?”, vraag ik. “Hoe zou hij dan reageren?”.

De meningen zijn verdeeld. Maar nogal wat mensen denken dat hij de uitslag zou aanvaarden. “De man heeft meer maturiteit dan je hem zou aangeven”. “Hij is nog jong, en kan het over vijf jaar opnieuw proberen. Zeker als Tshisekedi met zijn mentaliteit van eeuwige opposant niet opgewassen blijkt tegen zijn taak, of als de ziekte hem voor het einde van zijn mandaat wegmaait”.

Ik lees er even de grondwet op na. In dat geval zou de senaatsvoorzitter het roer overnemen om binnen ten vroegste 60 en ten laatste 120 dagen nieuwe verkiezingen te organiseren.

“De kans dat hij zijn mandaat van vijf jaar volledig uitdoet, lijkt me toch niet zo groot voor een 79-jarige”, opper ik.

“Ze hebben zijn CV vervalst, eigenlijk is hij al 82 jaar”, weet een collega met veel stelligheid.

Ik slaak een diepe zucht. Wat moet je in dit land uiteindelijk nog geloven…?