Waar is de president van Congo?

Je houdt het niet voor mogelijk: president Kabila wordt verkozen in slecht voorbereide verkiezingen en zeer ontransparante tellingen, hij legt de eed af, ziet dat het met de uitslag van de parlementsverkiezingen ook de verkeerde kant uitgaat, en… verdwijnt uit het gezichtsveld.

De laatste keer dat hij nog werd opgemerkt in een publiek optreden was in de eerste week van januari, wanneer de ambassadeur van de EU afscheid kwam nemen aan het einde van zijn mandaat. Sindsdien, niets meer, geen enkele communicatie, geen enkele foto of interview.

Dat moet je natuurlijk als staatshoofd in geen enkel land proberen: dat is vrágen om geruchten en roddels. Maar in een land als Congo krijg je dat in het kwadraat. Volgens de enen zit hij op zijn boerderij in de Katanga, volgens de anderen op een eiland in Bas-Congo, sommigen beweren zelfs dat hij op zijn andere boerderij in Musienene, op 17 km van Butembo zou verblijven. Maar niets daarvan wordt bevestigd.

Dus steekt de geruchtenmolen de grenzen over. Hij is naar China afgereisd, of neen naar de VS. Tot iemand beweert er achter te zijn gekomen dat hij eigenlijk in Duitsland verblijft, waar hij in behandeling is in een psychiatrische kliniek, na alle spanningen van de voorbije verkiezingen. Geef toe: als de speculaties dergelijke proporties beginnen aan te nemen, wordt het hoog tijd om iets te ondernemen.

Eerst gebeurde dat onrechtstreeks: de minister van desinformatie Lambert Mende liet weten dat de president zich op de achtergrond houdt omdat hij niet wil interfereren in de behandeling van de klachten tegen de verkiezingsresultaten. Alsof dat een voldoende garantie zou zijn, als je weet dat hijzelf een zware hand heeft gehad in het samenstellen van het Hooggerechtshof. En dit is niets eens ‘op de achtergrond houden’. Hij is zelfs van de achtergrond verdwenen.

Nu de wettelijk voorziene periode is afgesloten blijkt dat er in 168 van de 169 kieskringen klachten werden neergelegd, en dat de verkiezing van zo maar even 340 van de 500 parlementsleden formeel wordt in vraag gesteld. De politici zelf van alle partijen maken daarmee erg duidelijk dat ook zijzelf massaal de verkiezingsuitslag verwerpen. Doe daar nog eens bij dat de 42 parlementsleden van de oppositiepartij UDPS hebben aangekondigd niet te zullen zetelen, en je hebt genoeg redenen om als president van dit land gillend naar een ander continent te vluchten!

En dan kwam eindelijk het bevrijdende nieuws: Kabila heeft een interview gegeven! Congolex TV publiceerde de geluidsopname op zijn website. Je hoorde een man in het Frans spreken met een duidelijke tongval zoals we die gewend zijn van de president, ook al klonk hij toch wel wat harder door, viel me op. Hij begon met te verwijzen naar zijn gezondheidstoestand: “er werden vele dingen gezegd over mijn gezondheidstoestand, maar dat moet je op rekening schrijven van de geruchtenmolen, Radio Trottoir. Anderzijds kan ik goed begrijpen dat de bevolking, die zo veel houdt van zijn chef, zich bezorgd maakt over de stilte, maar zoals je kan zien verkeer ik in goede gezondheid.” Volgde een reeks commentaren op de verkiezingsresultaten en de samenstelling van de nieuwe regering.

Eigenaardig genoeg klonk op de achtergrond een wandklok, die seconde na seconde een luide tik gaf. Onmogelijk dat een professionele interviewer dat niet zou gehoord hebben! Hij zou zeker een andere plaats hebben gekozen voor de opnames, of de klok hebben verplaatst. Tenzij ook daar een boodschap achter zat…

Maar kijk, vrijdag 10 februari verscheen op de presidentiële website een persbericht dat letterlijk als volgt leest: “de directie van de presidentiële pers informeert het publiek dat een vals interview, toegeschreven aan het staatshoofd, Zijn Excellentie Joseph Kabila Kabange, circuleert op het internet. Ze houdt eraan te bevestigen dat de President van de Republiek geen enkel interview aan de pers heeft gegeven na de publicatie van de resultaten van de presidentsverkiezingen van 28 november 2011.”

Van de president zelf is er intussen nog altijd geen spoor.

Wat wel duidelijk is geworden, is dat het land in een gigantisch diepe crisis is verzeild geraakt, waarbij alle basisinstituten in vraag worden gesteld. Het parlement is illegitiem, de kiescommissie is onbekwaam, het verdere kiesproces is lamgelegd, het Hooggerechtshof is partijdig, en de regering, als er straks een nieuwe komt, zal door iedereen worden aangevochten. Als dan ook de president nog eens bewust van het toneel verdwijnt, en het land overlaat aan alle mogelijke en onmogelijke krachten, dan kan je alleen maar het ergste vrezen. Zelden zoveel onverantwoordelijkheid gecombineerd gezien.

Ik herbeluister meermaals het gewraakte interview, dat ik op mijn harde schijf had ingeladen voor het van de website werd verwijderd. Wat uiteindelijk bijblijft zijn niet de woorden die worden uitgesproken, niet de gedachten die worden geformuleerd. Wat bijblijft is dat duidelijke, harde, steeds luidere, haast oorverdovende tikken van de klok.