"Ze wilden ons doden!"

Krantenkioskjes in Peru hangen hun koopwaar met wasknijpers op, zodat je regelmatig op de hoek van de straat een scherm papier ziet met daarvoor een groepje mensen die de voorpagina’s lezen. Vaak zijn de koppen een kakafonie van informatie, voor elk wat wils. Van de laatste roddel over BPs over een bloederig ongeval, tot de droge, met procenten doorspekte economische analyses. Tijdens verkiezingscampagnes kan je aan de kioskjes in een oogopslag opmaken welke kranten door welke partijen zijn ingepalmd.

Vorige woensdag stond ik samen met de rest van zo een groepje te kijken naar een vanuit zestien verschillende hoeken genomen foto. De beschoten jeep van congreslid Reggiardo. Bij het verlaten van zijn kantoor hadden acht gangsters de wagen – met daarin zijn vrouw en dochter  - overvallen. De veiligheidsagent die hen begeleidde greep in en er volgde een schietpartij waarbij het kind van negen een kogel in de borst kreeg.

Van de kioskjes (en ook wel een beetje via radio en internet) verspreidt zich het gespreksonderwerp van de dag doorheen het gonzende, grijze Lima. De aanslag wordt unaniem veroordeeld in superlatieven en de toestand van het meisje – Ariana - wordt door heel het land op de voet gevolgd. De taxichauffeur die me naar mijn werk brengt houdt een tirade over de uit de hand lopende criminaliteit. Een mens kan niet veilig meer over straat lopen. Nultolerantie. Hij wijst heftig zwaaiend in het rond. “Ziet ge, nergens politie!”.  

Op kantoor volg ik tussen het schrijven aan een verslag door de reacties in de pers. Naarmate de ochtend vordert wordt duidelijk dat het gebeuren vooral aanleiding is voor een debat over de veiligheid in de stad. Velen delen blijkbaar de mening van de taxichauffeur. De rechterlijke macht belooft een hardere aanpak van criminaliteit. Reggiardo gaat voor levenslang voor de daders, de rest van de publieke opinie vaak nog iets verder. “Ik ben moeder van een dochtertje van 10, doodstraf voor dat gespuis”. De walging voor de bijna ultieme misdaad, het neerschieten van een onschuldig kind, dat moeten wel de wreedste der criminelen zijn. Een vloedgolf van steunbetuigingen voor Reggiardo.

Er is nog geen enkele verdachte opgepakt of zelfs maar geïdentificeerd, maar het hoofd van de politie komt wel met de verklaring dat het motief naar alle waarschijnlijkheid het stelen van de auto en de handtas van de vrouw was. Dat ruikt verdacht veel naar doofpot.

Hoewel tussen al het gedemoniseer door geen enkele journalist het zich in het hoofd haalt te opperen dat de vader zelf wel eens medeverantwoordelijk  zou kunnen zijn, laat niet iedereen zich meeslepen in de massahysterie.   “Alsjeblieft zeg, jullie laten je allemaal zand in de ogen strooien. Acht gangsters die een door gewapend personeel bewaakte Honda en handtas willen stelen, terwijl de BMWs voor het rapen liggen in Miraflores. Zonder kogelgaten. Dit is een afrekening in maffiastijl.”

In de loop van de namiddag wordt er verder gespeculeerd. Had hij connecties met de drugsmaffia (Peru heeft vorig jaar Colombia voorbijgestoken in de productie van cocaïnepasta)?  Dat de aanslag beraamd zou zijn door politieke tegenstanders. Dat het zijn eigen partij was, een sluw plan om andere partijen in diskrediet te brengen… Al die opties zijn eigenlijk mogelijk, vreemd genoeg zelfs ook dat het voor de handtas zou geweest zijn (hoewel iets minder waarschijnlijk).

Het deed mij denken aan een ander sensationeel gebeuren vorig jaar. In een van de districten waar ik werkte werd in het midden van de verkiezingscampagne de burgemeester dood aan de bodem van een ravijn aangetroffen, naast zijn motor. Hij had in behoorlijk dronken toestand de tien kilometer terug van een restaurant met een vriend aangevat, maar is nooit meer thuisgekomen. De metgezel - de laatste die hem gezien heeft en dus hoofdverdachte - wel, maar die herinnert zich niks meer. Politieke moord in het heetst van de verkiezingsstrijd – hij had verschillende bedreigingen gekregen - of een banaal accident als gevolg van overdadig alcoholgebruik? Het was allebei even waarschijnlijk, en als je het er met iemand uit de regio over hebt kan je de meest uiteenlopende versies te horen krijgen, door speculatie, geroddel, leugens en foute info vaak opgefleurd tot een halve misdaadroman, die bovendien vaak nog steek houdt. Ze hebben een autopsie gedaan, maar Namballe is New York of Miami niet. En met geld regel je hier alles. Ook de bevindingen van politie en de uistpraken van het gerecht.

We schrijven een week later. Ariana is in observatie maar volledig buiten gevaar en de overheid heeft beloofd hard en snel werk te maken van de aanpak van de zware misdaad. Niemand minder dan Reggiardo zelve wordt voorzitter van de commissie die zich daarmee bezig zal houden. Dat zou nogal cynisch zijn moest hij inderdaad banden hebben met de georganiseerde misdaad. Maar zijn eventuele betrokkenheid wordt blijkbaar niet meer in vraag gesteld. In afwachting van sappiger materiaal hebben de kranten het over het nieuwe vriendje van Jeniffer Lopez nu ze Marc Anthony heeft gedumpt, de geboorte van een siamese tweeling en de benoemingen van nieuwe ministers.

Net zoals de doodsoorzaak van de burgemeester van Namballe, het precieze aantal doden in de Baguazo, of het lot van de nog steeds duizenden vermisten als gevolg van het politiek geweld in de jaren tachtig, gaan we waarschijnlijk nooit weten wie opdracht heeft gegeven voor de brutale aanval. De waarheid heeft een sterke neiging zich schuil te houden in Peru, verstopt tussen de letters in de verklaringen van de protagonisten in de krant. De zweem van speculaties dooft uit en laat een bitter nasmaakje achter.

Soms is het beter om te liegen als de waarheid te lelijk is, heb ik hier eens te horen gekregen.

http://www.larepublica.pe/04-08-2011/renzo-reggiardo-pido-las-autoridades-poner-fin-la-ola-de-violencia

http://www.larepublica.pe/04-08-2011/balean-camioneta-de-congresista-renzo-reggiardo-y-su-hija-queda-gravemente-herida