1,5 miljard dollar toegezegd ipv 2,5 miljard: een mislukking?

Het eindresultaat van de conferentie: 1,5 miljard dollar voor de periode 2011-2014. Wat betekent dit nu? Ook onder de ngo’s is er nog volop discussie over hoe het resultaat van de conferentie te interpreteren. De optimisten zijn van mening dat alles boven 1 mijard als een succes gezien moet worden. Minder dan 1 miljard zou de facto betekend hebben dat het GPE-fonds op sterven na dood was.

Aan de andere kant staan zij die verwijzen naar de 2,2 miljard die het GPE (toen nog FTI) tussen 2004 en 2010 heeft opgebracht. Zonder grote donorconferenties en zonder alle (media) aandacht die hiermee gepaard ging, kon GPE in die jaren gemiddeld 300 miljoen per jaar vergaren. Gezien de grote inspanningen die in de aanloop naar deze conferentie geleverd zijn, is 1,5 miljard voor vier jaar, of 375 miljoen per jaar, volgens hen dan ook teleurstellend. Is het al die moeite waard geweest voor 75 miljoen extra op jaarbasis?

Bovendien is het met conferenties zoals deze een beetje zoals met betogingen. De organisatie spreekt van 1,5 miljard dollar, de politie -in dit geval de ngo’s- komt tot een andere conclusie. De reden hiervoor is dat het niet altijd duidelijk is welke bedragen er precies in rekening gebracht werden om tot die 1,5 miljard te komen. Sommige donoren, zoals België, Frankrijk, Spanje en Groot-Brittanië, rekenden ook bedragen die in het verleden al toegezegd waren mee in hun beloftes. Op zich niets mis mee, geld is geld natuurlijk. Maar aangezien een ‘replenishment’ conferentie bedoeld is om bijkomende middelen te werven, horen reeds beloofde bedragen niet ook in rekening te worden gebracht. Bovendien bleek het GPE-secretariaat een aantal inventieve berekeningswijzen te hanteren om toch maar boven het symbolische bedrag van 1,5 miljard euro uit te komen.

De top 5

Ere wie ere toekomt. Een aantal donoren lieten zich op de conferentie van hun beste kant zien. De donor top 5 ziet er als volgt uit (telkens bedragen voor de periode 2011-2014). Met vlag en wimpel geslaagd Groot-Brittanië (353 miljoen dollar), Australië (278 miljoen dollar) en Denemarken (201 miljoen dollar). Kort daarachter, zij het minder uitgesproken dan vroeger, Nederland (167 miljoen). Zelfs na een zware vermindering van de steun voor het GPE-fonds als ‘klein’ land nog altijd nummer 4!. Noorwegen sluit het rijtje af als vijfde (90 miljoen dollar). De vaststelling dat deze top 5 goed is voor meer dan 1 miljard dollar, 2/3e van het eindresultaat, toont het belang van deze 5 landen aan.

Naming and shaming

Wie deed het minder goed? Allereerst sprong de VS eruit. Niettegestaande dat de VS voor de allereerste keer in hun geschiedenis een bijdrage leverde aan het GPE-fonds, bleef het resultaat met 20 miljoen dollar voor 2012 beperkt. Frankrijk en Duitsland konden ook niet overtuigen. Met respectievelijk 65 miljoen en een beschamende 21 miljoen euro voor vier jaar deden beiden geen recht aan hun status als grote onderwijsdonor. België zegde 8 miljoen dollar (6 miljoen euro)toe voor 2011, maar als gevolg van de politieke situatie was ons land niet in staat een belofte te doen voor de volgende jaren.

Verder viel op dat een aantal landen duidelijk de gevolgen van de eurocrisis doorrekenden in hun engagementen. Zowel Spanje, Italië, en Ierland verminderenden hun steun aan het GPE-fonds met de boodschap dat ze gezien de grote economische problemen in het thuisland, onmogelijk eenzelfde engagement als in het verleden konden voortzetten.

De conclusie

Wat betekent dit nu voor de toekomst van het basisonderwijs in het Zuiden? Zoals gezegd lopen de meningen hierover uiteen. Enerzijds is de conferentie niet op een totale mislukking uitgedraaid. Met 1,5 miljard is men een heel eind op weg naar de 2,5 miljard die nodig is om de noden in de landen in het Zuiden voor de komende jaren te leningen. De conferentie mag ook niet gezien worden als een eindpunt. Ook in de komende maanden en jaren kunnen donoren die nog geen beloftes voor de toekomst gedaan hebben, zich engageren. Het eindbedrag van de hele ‘replenishment-campagne’ zal dus zeker nog stijgen.

Anderzijds hebben de grote spelers hun beloftes gedaan. Landen als Groot-Brittanië, Australië, Denemarken, Nederland en Noorwegen zullen in de toekomst geen grote bijkomende beloftes doen. De vraag is dan ook wie er over blijft om het bedrag van 1,5 miljard op te trekken tot de benodigde 2,5 miljard. Eerlijk gezegd zien we niet hoe landen als Frankrijk, Duitsland, de Verenigde Staten, Spanje, België, etc, die ook in het verleden geen grote bereidheid toonden om het fonds te spijzen, het laatste miljard bij elkaar gaan brengen. We kunnen enkel met een bang hartje hopen dat het resultaat van deze conferentie en het goede voorbeeld van de top 5, de andere donoren zal inspireren om zelf ook een extra inspanning te doen.

Plan België zal er alleszins op blijven aandringen dat België haar engagement voor het GPE-fonds in de toekomst zal verhogen. Maar er zal alleszins veel meer nodig zijn dan enkele miljoenen euro extra per jaar om van het GPE een echt succesverhaal te maken.

De conferentie ging echter over meer dan het aanvullen van het GPE-fonds alleen. Er werden ook doelstellingen geformuleerd voor andere vormen van steun voor basisonderwijs in het Zuiden: bilaterale en multilaterale ontwikkelingssamenwerking en de budgetten die landen in het Zuiden zelf vrijmaken voor basisonderwijs. Blijf ook morgen deze blog in de gaten houden om hier meer over te weten te komen.