Indrukken van Malawi

Echter, het volgende kwam me ter ore.
De president, pas verkozen voor een 2de termijn, is het succes naar het hoofd gestegen, geniet van ‘zijn status’, doet mee aan de corruptie, en stelt ‘zijn stamgenoten’ aan in de regering. Er is sowieso al een conflict in Malawi tussen noord en zuid en zulke aanstellingen langs etnische lijnen helpen hierbij niet.

Niet alleen bij de overheid, maar overal tiert de corruptie welig, bij vertrek op de luchthaven werd ik maar liefst drie keer benaderd om geld te geven, op mijn weg van de incheckhal naar de vertrekhal. In het hotel waar we verbleven werden ons verschillende zaken dubbel aangerekend (en als je daar iets van zei, keken ze dwars door je heen), het hotel leek me bovendien eerder te bestaan om geld wit te wassen.

De weinige buitenlandse directe investering die er al is in Malawi (voornamelijk Zuid-Afrikaanse bedrijven), wordt het moeilijk gemaakt door werknemers die hun goederen door de achterdeur verkopen (als je in de winkel bent om bijvoorbeeld een broodrooster te kopen, wordt je benaderd door een rekkentaster die je voorstelt om dezelfde broodrooster die avond bij hem te kopen voor de helft van de prijs!) en de Malawiaanse munt die niet verhandelbaar is voor vreemde munten (daar zit je dan met al dat Malawiaans geld en je kan het niet omruilen voor dollars of euro’s)!

De overheid heeft zo weinig vreemde munten dat er een dieseltekort is in het land omdat de rekeningen niet meer kunnen betaald worden. De gewone benzine wordt ingevoerd door BP via Mozambique, maar omdat de overheid de Mozambiquanen niet betalen voor de diesel, laten ze ook BP niet meer door met de benzine waardoor er ook een benzinetekort dreigt… Tijdens mijn verblijf las ik in de lokale krant zelfs dat er een probleem rees voor vliegtuigen wegens gebrek aan kerosine…
Een lokale theeboer kon niet meer aan diesel geraken om zijn traktoren aan de gang te houden en dreigt mensen te moeten ontslaan en dreigt zijn markt te verliezen (hij exporteert 99% van zijn productie naar Europa) aan andere thee-producerende landen.

Het meest schrijnende dat ik zag waren de enorme mooie bomen die omlagen, sinds president Mutharika krijgen grote boomkapbedrijven zonder problemen een licentie om heel Malawi kaal te hakken.

En zo kan ik nog wel even doorgaan met andere voorbeelden…

Een lokale collega zegt me: “ja, dat de bomen verdwijnen is zeer tragisch, maar ten minste hebben we nu democratie” (tot 1997 werd Malawi bestuurd door de autocratische president Banda die een oppressief beleid voerde en geen politieke diversiteit toeliet). Het lijkt me dat de Malawianen met kleine stapjes tevreden zijn, het klinkt misschien cru, maar ik was geschokt door hun gelatenheid. Het is wel Afrika, maar dat betekent toch niet dat je alles moet nemen zoals het is? En je niet voor verbetering kan vechten?

De vraag die ik me stel is: hoe kan een land vooruit als alles corrupt en extreem inefficient is? Een succesvol landbouwprogramma van de overheid helpt een beetje om arme mensen vooruit te helpen en brood op de tafel te krijgen, maar de overheid heeft nood aan geld om te kunnen investeren in onderwijs (dat volledig onfunctionerend is, het hele schoolsysteem is na Banda ineengestort, en in 12jaar tijd is het nog niet heropgebouwd) en gezondheidszorg en infrastructuur, maar zelf-voorzienende landbouwers kan je niet belasten en er zijn te weinig bedrijven om genoeg belastingen binnen te krijgen. 

Gaat een land als Malawi dan voor eeuwig afhankelijk blijven van buitenlandse ontwikkelingshulp?