“Groene groei” en technologie gaan ons niet redden van de klimaatcrisis. Valt er dan nog iets in te brengen tegen doemdenken? Ja, vindt de Nederlandse filosofe Lisa Doeland. ‘Alternatieven zoeken vanuit de beperking, vanuit wat we vandaag al hebben: dat vind ik een inspirerende gedachte.’

De klimaatcrisis wordt steeds tastbaarder, maar we blijven consumeren en broeikasgassen uitstoten in een onhoudbaar tempo. Is radicaal activisme de enige manier om de wereld nog wakker te schudden? MO* ging in gesprek met drie activisten over ‘ecosabotage’ en andere soorten klimaatverzet. 

Wat begon als een schoolstraf, op het land gaan werken, werd voor Oegandees Edward Mukiibi zijn levensdoel. 'Duurzame, lokale landbouw is de basis voor geluk en de oplossing tegen honger, werkloosheid en het verlies van biodiversiteit', zegt de kersverse voorzitter van Slow Food International.

‘Mijn zoontje van drie kan zijn verdediging niet op zich nemen in een gerechtshof. Maar dat belet niet dat hij rechten hééft.’ De Ecuadoraanse milieuactiviste Natalia Greene houdt een vurig pleidooi voor het toekennen van juridische rechten aan de natuur. 

Voor de VN moest 2020 het decennium inluiden dat de geschiedenis in zou gaan als keerpunt op vlak van klimaatverandering en de teloorgang van biodiversiteit. De wereldwijde aanpak van landdegradatie was daarbij cruciaal. Maar toen legde de coronapandemie alles stil. Waar staan we vandaag?

Het Amerikaanse magazine TIME verkoos Nemonte Nenquimo tot een van de honderd invloedrijkste personen van 2020. De 35-jarige Waorani-leidster won een rechtszaak tegen de Ecuadoraanse staat. ‘We moeten dingen leren van de westerse wereld, maar we moeten onze cultuur bewaren.’

Natuur is geen luxe, zegt hoogleraar Esther Turnhout. ‘Inzetten op gelijkheid is de grote uitdaging voor natuurbescherming.’ Want je kan de wereld ook klimaatneutraal naar de knoppen helpen.

In 2020 sprak MO* met natuurbeschermingsbioloog Guy Pe'er over het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. 'Een ramp,' noemde hij het toen, 'voor boeren, voor de natuur, voor het klimaat en voor de democratie. Boeren verlangen naar een duurzaam landbouwmodel, maar worden vleugellam gemaakt.’

‘Een meer ecologische samenleving is er geen van gecreëerde schaarste, miserie en tristesse. Het is er een van overvloed, zorg en aandacht’, schrijft economisch antropoloog Jason Hickel in zijn nieuwste boek. ‘Beseffen dat het anders kan voelt als een bevrijding.’

De coronacrisis, maar ook de klimaatcrisis, zijn crisissen van het leven. Om daar uit te breken, hebben we een levensondersteunende economie nodig, menen Jonas Van der Slycken en Benedikte Zitouni.

Het coronavirus is een gevolg van de verstoorde relatie tussen mens en natuur, zegt Levi Sucre Romero uit de Costa Ricaanse Bribri-gemeenschap. Zijn gemeenschap kent geen besmettingen. ‘Wij weten hoe we dat evenwicht kunnen herstellen, maar worden niet gehoord. Laat ons onze kennis delen.’

‘Ik begrijp de houding van VOKA niet’, antwoordt Roland Moreau op de vraag waarom de Vlaamse regering zich verzet tegen de Europese Green Deal. Moreau heeft zowel in grote bedrijven gewerkt als in internationale milieuorganisaties en bij de federale overheid. ‘De boekhouding van de planeet toont dat de fossiele economie van de 20ste eeuw failliet i ...