ACP-landen laten verdediging suikerprotocol niet alleen aan EU over

Australië en Brazilië, die samen jaarlijks 20 miljoen ton suiker
exporteren, zouden liefst alle Europese beschermings- en steunmaatregelen
in de suikersector willen zien verdwijnen. Die hebben van Europa een
belangrijke suikerexporteur gemaakt, al kost de Europese bietsuiker
intrinsiek veel meer dan rietsuiker uit tropische landen. Maar terwijl
Europa dus zelf suiker exporteert, voert het elk jaar wel ongeveer 0,5
miljoen ton rietsuiker in uit de zogenaamde ACP-landen 77 voormalige
kolonies in Afrika, de Cariben en de regio van de Stille Oceaan. Speciale
afspraken over de export van suiker uit die landen naar Europa bestaan al
drie eeuwen. Het EU-suikerprotocol dat nu van kracht is, stelt het
ACP-importquotum vrij van de hoge invoerheffingen die voor suiker gelden.
De suikerimporteurs uit de ACP-landen krijgen in Europa ook een
fantastische prijs voor hun product: ongeveer 43 eurocent per kilogram,
terwijl prijs op de wereldmarkt waar Brazilië en Australië het grootste
deel van hun productie moeten afzetten - amper 14 eurocent bedraagt.

Guyana, Jamaica, Barbados, Mauritius, Fiji, Swaziland en nog een aantal
andere ACP-landen hebben al officiële brieven gestuurd naar de WHO om
erkend te worden als derde partij in het suikerdispuut tussen Australië en
Brazilië en de Europese Unie. “We willen aanwezig zijn er zijn om te
antwoorden op de vragen die Australië en Brazilië eventueel nog hebben. We
laten dat niet aan de Europese Unie over,” zegt Clement Rohee, de Guyaanse
minister van Buitenlandse Handel en Internationale Samenwerking.

De ACP-landen geloven in hun zaak. “De afspraak die we al langer dan 300
jaar hebben met Europa is een gewone handelsovereenkomst. Daar kunnen
derden zich niet in mengen,” zegt Ian McDonald, de directeur van de in
Georgetwon gevestigde Sugar Association of the Caribbean (SAC). “We hebben
een ijzersterke zaak.” Parallellen met de Europese marktregeling voor
bananen die door de Wereldhandelsorganisatie wel onderuit werd gehaald,
zijn er volgens McDonald niet. Na een klacht van de VS tegen de EU dwong de
WHO de EU de invoerregeling van bananen tegen 2006 zo te wijzigen dat
ACP-landen geen voordeel meer genieten ten opzichte van andere importeurs.
Volgens McDonald is het suikerprotocol in tegenstelling tot de
marktregeling voor bananen een gewoon contract om een bepaalde hoeveelheid
van een product tegen een vooraf bepaalde prijs te leveren.

De meeste ACP-suiker wordt geproduceerd in Mauritius, Swaziland, Fiji,
Guyana en Jamaica. Voor sommige Caribische landen is suiker even belangrijk
als rijst voor Vietnam of olie voor Saudi-Arabië. Suiker levert er een
belangrijk deel van de deviezeninkomsten op en zorgt ook voor veel
werkgelegenheid.

Maar de toekomst ziet er niet rooskleurig uit voor de suikerproducerende
ACP-landen. Zelfs als de WHO het suikerprotocol overeind laat, zullen de
ACP-exporteurs binnen afzienbare tijd toch meer concurrentie krijgen op de
Europese markt. De Europese Unie heeft immers twee jaar geleden een
‘everything but arms’-initiatief goedgekeurd dat de Europese markt
openstelt voor alle producten van de 49 Minst Ontwikkelde Landen. Voor
suiker is een speciale regeling uitgewerkt die rekening houdt met de
belangen van de Europese en de ACP-suikerproducenten, maar toch zullen de
beperkingen op de invoer van suiker uit de Minst-Ontwikkelde Landen die
geen deel uitmaken van de ACP-groep tussen 2006 en 2009 geleidelijk verdwijnen.