Afrikaanse regeringen stemmen in met vredesmissie voor Somalië

In Nairobi vinden al sinds 2002 vredesbesprekingen plaats om een einde te maken aan het conflict in Somalië. Na de val van dictator Mohamed Siad Barre in 1991, streden verschillende facties om de economische en politieke macht in het land. De huidige regering, onder leiding van president Abdullahi Yusuf Ahmed, werd vorig najaar gevormd onder auspiciën van de Inter Governemental Authority on Development (IGAD), een regionale organisatie waarin Kenia, Sudan, Somalië, Ethiopië, Uganda, Eritrea en Djibouti samenwerken.

IGAD stelde vorige week voor een vredesmacht van 10.000 man, waaraan ook Ethiopië zou deelnemen, naar Somalië sturen. Een voorstel waar president Abdullahi Yusuf voor was, maar dat grote weerstand opriep bij veel leden van het Somalische parlement, dat zitting hield in een hotel in Nairobi. Nadat het parlement tegen het voorstel stemde, braken gevechten en scheldpartijen uit waarbij onder meer met stoelen werd gegooid. Eén parlementslid raakte daarbij ernstig gewond.

Deelname van Ethiopische militairen aan een vredesmissie ligt uiterst gevoelig, vanwege de spanningen tussen beide landen in het verleden. Aan het einde van de jaren zeventig viel Somalië de Ethiopische regio Ogaden binnen en later steunde Addis Abbeba de rebellenbeweging in Somalië. Enkele factieleiders dreigden de vredesmissie te zullen aanvallen bij Ethiopische deelname.

Ethiopië heeft een deel van de problemen in Somalië veroorzaakt, hoe kan dat land dan deel van de oplossing zijn?, zegt Asha Abdalla, een van de 275 parlementsleden. Als Ethiopische militairen wordt toegelaten in Somalië, dan betekent dat het einde van de huidige regering en dan breekt er een nieuwe oorlog uit in Somalië, zegt hij.

Vanwege de Somalische gevoeligheden besloten de IGAD-ministers uiteindelijk om een vredesmacht goed te keuren die voorlopig alleen uit Sudanese en Ugandese militairen bestaat. De buurlanden van Somalië, Djibouti, Ethiopië en Kenia, zullen alleen alleen logistieke steun en training geven.

Ook donors zijn huiverig voor een vredesmissie waaraan directe buurlanden van Somalië meedoen. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken liet voorafgaand aan de parlementszitting weten geen financiële steun te zullen geven aan de stationering van IGAD-troepen in Somalië. Een IGAD-vredesmissie zal elke kans op stabiliteit in de Somalische hoofdstad vernietigen en zal een diep wantrouwen creëren in het land, aldus de Amerikaanse verklaring.

De laatste vredesmissie in Somalië was in 1992. Het land werd toen na een droogteperiode en als gevolg van de burgeroorlog getroffen door een hongersnood. Pogingen van de VN-troepen om de Somalische militanten te ontwapenen ondervonden echter hevige tegenstand. In juni 1993 werden 24 Pakistaanse VN-militairen vermoord na een aanval door factieleider Mohammed Farah Aideed. In oktober van datzelfde jaar kwamen honderden Somaliërs en achttien Amerikaanse militairen om bij gevechten in Mogadishu. Dat incident was aanleiding voor de uiteindelijke terugtrekking van de VN-troepen in 1995.

IGAD benadrukte vrijdag het tijd wordt dat de regering terugkeert naar Somalië. Sommige ministers dreigden zelfs hun hulp aan de regering stop te zetten, als die vanuit Kenia blijft werken. Terugkeer was tot nu toe te gevaarlijk, omdat het in Mogadishu wemelt van de gewapende milities. De Somalische president Abdullah Yusuf heeft daarom voorgesteld zijn regering niet in Mogadishu, maar in een andere stad te vestigen.

Regionale hulporganisaties schatten het aantal wapens in het land eind vorig jaar op ongeveer 500.000. De overvloed aan wapens voedde de conflicten tussen verschillende factieleiders in Somalië. Bij die conflicten zouden de afgelopen dertien jaar ongeveer een miljoen mensen zijn omgekomen. Zo’n twee miljoen Somaliërs ontvluchtten het land.

Uit een VN-rapport dat vorige week werd gepubliceerd, blijkt dat nog steeds op alarmerende schaal wapens worden geïmporteerd in Somalië, ondanks een wapenembargo dat al sinds 1992 van kracht is. (JS)