Amerikaanse bedrijven en burgers rijp voor strijd tegen broeikaseffect

Zes van Amerika’s grootste oliebedrijven - Chevron-Texaco, Anadarko, Apache, Unocal, Marathon, en Tesoro - zijn bereid om open kaart te spelen over hun aandeel in het broeikaseffect en te investeren in duurzame energie. Dat zegt CERES, een coalitie van investeerders die zich inzet voor het klimaatverdrag van Kyoto. De bedrijven gaan hun uitstoot openbaar maken, streven emissiereducties na en gaan meer investeren en milieuvriendelijke technologieën. Daarnaast beloven ze klimaatrisico’s op te nemen in hun bedrijfsstrategie en daar iemand verantwoordelijk voor te maken in hun bestuursorganen.

De akkoorden kwamen tot stand onder druk van zogenaamd ‘aandeelhoudersactivisme’. Sinds 2001 halen Amerikaanse aandeelhoudersresoluties over het broeikaseffect steeds meer stemmen. Op de aandeelhoudersvergaderingen van Apache, Anadarko Petroleum, Marathon Oil en ChevonTexaco stemden vorig jaar respectievelijk 37, 32, 27 en 10 procent van de aandeelhouders in met resoluties die meer aandacht vroegen voor het broeikaseffect. Om zo’n ‘hete lente’ dit jaar te vermijden, stemden zes oliebedrijven in met het eisenpakket dat werd opgesteld onder supervisie van CERES.

Mogelijk volgt er voor de aandeelhoudersvergaderingen van deze lente nog een akkoord met twee van de vier resterende oliegiganten. Andrew Logan, de oliespecialist van CERES, zegt dat ConocoPhillips en Devon genoeg vooruitgang boeken om aandeelhoudersresoluties dit jaar te voorkomen. Occidental en ExxonMobil (’s werelds grootste oliebedrijf) hebben een slechtere reputatie, zegt hij. Het bedrijfsleven als geheel boekt vooruitgang inzake klimaatverandering, met uitzondering van ExxonMobil. Dat blijft doof voor de wetenschap en weigert het broeikaseffect serieus te nemen.

Het aandeelhoudersactivisme wordt gefinancierd door milieugroepen en door machtige instellingen zoals Amerikaanse pensioenfondsen en kerkelijke organisaties. De beweging slaagt er steeds meer in om ook andere aandeelhouders te overtuigen, desnoods met financiële argumenten. Steeds meer mensen in die bedrijven erkennen dat klimaatverandering een ernstige zaak is die serieuze financiële gevolgen kan hebben voor de investeerders als het bedrijf er niet op inspeelt, zegt Mindy Lubber, de voorzitster van CERES.

Samen met Australië is Amerika het enige rijke land dat het Kyotoprotocol nog niet geratificeerd heeft. De regering-Bush verkondigt nog steeds dat een wettelijk opgelegde reductie de concurrentiepositie van Amerikaanse bedrijven schade berokkent. Maar lokale overheden (staten, steden en counties) leggen wel al normen voor reductie en energie-efficiëntie op. Californië keurde als eerste Amerikaanse staat vorig jaar een plan goed om de uitstoot door auto’s drastisch te beperken. Ook de Amerikaanse publieke opinie draait langzaam bij. Uit een onderzoek dat de Opinion Research Corporation donderdag bekend maakte, blijkt dat maar liefst 89 procent van de Amerikanen vindt dat de regering de fabrikanten moet verplichten om auto’s te maken die maar 6,5 liter brandstof per 100 kilometer verbruiken.

Dat opmerkelijk hoge cijfer is mee te verklaren door nieuwe conservatieve stemmen in het debat over energieverbruik en broeikasgassen. Pro-Israëlische neoconservatieven, die de VS minder afhankelijk willen maken van Arabische olie, voeren nu campagne voor energiebesparende technologieën. En sommige leiders van Christelijk Rechts steunen de Evangelische Oproep tot Burgerlijke Verantwoordelijkheid die vorige herfst werd gedaan door de National Association of Evangelicals. De evangelicals, die bij de laatste verkiezingen massaal stemden op Bush, zetten de regering nu onder druk om meer verantwoordelijkheid voor de schepping te nemen, volgens hen een bijbelse plicht.

De religieuze inzet voor het milieu is zichtbaar in campagnes op straat. Zo rijden veel Amerikanen nu rond met de gestickerde slogan In welke auto zou Jezus rijden? De website whatwouldjesusdrive.org geeft het antwoord: niet de alomtegenwoordige benzineverslindende terrein- of sportwagen natuurlijk. De regering-Bush lijkt niet geneigd om Amerika op het pad van de broeikasgasreductie te leiden, zo bleek woensdag. De Amerikaanse senaat stemde met een nipte meerderheid in om het ANWR-natuurreservaat in Alaska open te stellen voor oliewinning.

De VS zijn momenteel goed voor een vierde van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. (MM/JS)