Amerikaanse volk is oorlogsmoe

Tijdens zijn inaugurele rede zei Bush donderdag dat de belangrijkste politieke prioriteit in zijn tweede termijn is het steunen van democratische bewegingen en instituten in elk land en elke cultuur, met als ultieme doel een einde te maken aan de tirannie in de wereld. De president zei dat alleen vrijheid in andere landen de vrijheid van de Verenigde Staten kan garanderen.

Opiniepeilingen laten echter zien dat het enthousiasme bij het Amerikaanse publiek voor een wereldwijde kruistocht voor democratie is afgenomen, vooral als die een unilateraal en militair karakter heeft. Uit een peiling die vorige maand werd gehouden, blijkt dat maar 7 procent van de Amerikanen vindt dat het buitenlandse en veiligheidsbeleid van de VS in de eerste plaats gericht moet zijn op het bevorderen van democratieën in andere regio’s. De meeste ondervraagden vinden binnenlandse veiligheid en het aanhalen van de banden met bondgenoten belangrijker.

De ervaringen in Irak hebben duidelijk tot een bezinning geleid, zegt Pam Solo, voorzitter van het Civil Society Institute (CSI) in Massachusetts. Het instituut hield een onderzoek onder 2.100 kiesgerechtigden. Burgers willen vooral meer veiligheid bij de grenzen, betere informatie van veiligheidsdiensten, diplomatieke initiatieven, minder afhankelijkheid van olie uit het Midden-Oosten en, indien noodzakelijk, multinationale interventies, zegt Solo.

In juli vorig jaar vroeg het Pew Research Centre for the People and the Press respondenten om hun topprioriteiten aan te geven op een lijst met negentien kwesties op het gebied van buitenlandpolitiek. Democratie promoten in het buitenland kwam op de achttiende plaats, vlak achter het verbeteren van de leefomstandigheden in arme landen. In de hoogste regionen belandden kwesties als beveiliging tegen terroristische aanslagen, behoud van werkgelegenheid en aids-bestrijding. Voor de aanslagen van 11 september 2001 stelde Pew dezelfde vraag en toen scoorde democratie bevorderen iets hoger. Van de respondenten noemde 29 procent het een topprioriteit. Vorig jaar was dat nog 24 procent.

Volgens de Chicago Council on Foreign Relations (CCFR), die al sinds 1970 onderzoek doet naar de publieke opinie over buitenlands beleid, was het enthousiasme van Amerikaanse burgers voor het exporteren van democratie in dertig jaar niet zo gering als tijdens het laatste onderzoek in mei en juni 2004. De meeste ondervraagden vonden zelfs milde democratiseringspogingen in het Midden-Oosten niet van groot belang. Van de respondenten vond 57 procent dat Amerika niet meer druk moet uitoefenen op de landen in het Midden-Oosten om te democratiseren. Tweederde van de respondenten was tegen een ‘Marshallplan’ voor het Midden-Oosten, een plan waarbij Amerika miljarden dollars zou investeren in democratisering en opbouw van de regio, zoals dat na de Tweede Wereldoorlog in Europa gebeurde.

Van de leiders (in het onderzoek een verzamelterm voor Republikeinse en Democratische wetgevers, beleidsmakers, journalisten, invloedrijke zakenmensen, academici en andere belangrijke opinieleiders), was een meerderheid voor zo’n Marshallplan.

Cijfers uit een onderzoek van het Programme on International Policy Attitudes (PIPA) van de Universiteit van Maryland, acht maanden na de invasie in Irak, vertonen opvallende overeenkomsten met latere cijfers van de CCFR. Op de vraag of Amerika het recht en de verantwoordelijkheid heeft om dictaturen omver te werpen en volken te helpen democratieën op te zetten, antwoordde 34 procent ‘ja’ en 59 procent consistent ‘nee’. (JS)