Arme Venezolanen durven weer ziek zijn

Als je ‘s nachts hulp moet gaan zoeken voor een ziek kind, ben je blij dat je de gevaren van de stad niet moet trotseren, zegt Gladys, een moeder van drie. Gladys woont in de sloppenwijk Los Jardines del Valle. Vroeger moest Gladys naar een ander deel van Caracas voor een doktersbezoek, nu gaat ze gewoon aankloppen bij haar buur. Dat is een Cubaanse dokter, één van de duizenden Cubaanse huisartsen die de voorbije jaren naar Venezuela zijn gekomen in het kader van Barrio Adentro, een overheidsprogramma om de gezondheidszorg binnen het bereik te brengen van de arme Venezolanen.

Ook Angel Buró behoort tot dat legertje Cubaanse hulpverleners. Hij is 35 jaar en werkt in La Cumbre, een woekering van krotwoningen op een heuvel ten zuidwesten van Caracas. Het uitzicht is adembenemend, maar de wegen zijn niet verhard en er is geen lopend water of stroom. Ik ben vorig jaar van Havana naar hier verhuisd, vertelt Buró, terwijl vlakbij kinderen baseball spelen met kleine stenen in plaats van een bal. Buró verdient 155 euro dollar per maand. Soms krijgt hij tot 60 patiënten per dag over de vloer. Daartussen zitten arme stakkers uit huizen met latrines in plaats van toiletten. De Cubaanse arts is het eerste aanspreekpunt voor alle problemen. Soms gaat het zo ver dat ik de kinderen hier moet helpen hun huistaken te maken, grapt Buró.

De eerste Cubaanse artsen die naar Venezuela kwamen, trokken in bij de mensen die ze moesten helpen. Ook Buró woonde een tijdlang bij een gezin in La Cumbre. Zijn patiënten ontving hij in de woonkamer. Nu heeft Buró een ‘module’ gekregen, een bakstenen huisje van 50 vierkante meter, met een woonvertrek en een behandelingskamer. De Venezolaanse regering heeft al 4.600 van die modules laten bouwen, en wil er binnen een paar jaar 12.500 hebben staan. Bouw en uitrusting kosten per stuk een kleine 40.000 euro.

Dat geld krijgt Venezuela, een grote olie-exporteur, makkelijk bij elkaar nu de olieprijzen zo hoog zijn. Maar het bleek onmogelijk om genoeg Venezolaanse artsen te vinden. Momenteel werken er maar een duizendtal Venezolanen voor het programma, al telt Venezuela volgens de Artsenfederatie 10.000 werkloze dokters. Maar de vakbond eist dat haar leden meer zouden verdienen dan 155 euro per maand. Het kan toch niet dat in dit land een beginnende arts amper 155 euro verdient en een specialist met 30 jaar ervaring 310 euro, terwijl specialisten in een land als Costa Rica 2300 euro verdienen, zegt Rafael Méndez, de woordvoerder van de Artsenfederatie. Méndez verwijst naar de wedden waar artsen in het openbare gezondheidssysteem recht op hebben. Zelfstandige artsen in Caracas verdienen 10 tot 30 euro per consultatie.

Volgens Méndez draagt Barrio Adentro alleen bij tot de ideologisering van de volksgezondheid. De kern van het probleem blijft volgens hem onaangeraakt: Venezolaanse artsen kunnen hun beroep niet in ideale omstandigheden uitoefenen. Chávez kan volgens de Artsenfederatie ook niet beweren dat hij de eerste is die aan de bewoners van de sloppenwijken denkt. Volgens Méndez waren er in 1992 - zeven jaar voordat Chávez aan de macht kwam - 80 gezondheidsposten actief in de armenwijken van Caracas. Die begonnen af te takelen vanaf 1997, een gevolg van de politieke crisis waarin het land toen terechtkwam. Nu worden die oude gezondheidsposten helemaal stilgelegd of omgevormd tot eenheden van Barrio Adentro. (PD/MM)