Australisch 'ontmoedigingsbeleid' kostte misschien 353 asielzoekers het leven

De overbevolkte boot was uit Indonesië vertrokken en was op weg naar het Australische Christmas Island toen hij zonk. 353 mensen verdronken. In het televisieprogramma ‘Sunday’ van Channel Nine werd begin dit jaar gesuggereerd dat het schip gekelderd was met medeweten van de Australische overheid. Kevin Enniss, een informant van de federale politie, schepte volgens Ross Coulthard, een journalist van het Channel Nine, tegen hem op dat hij vier of vijf keer enkele Indonesiërs betaald had om de mensensmokkel met boten vanuit Indonesië te dwarsbomen door schepen te laten zinken. Enniss drukte hen naar verluidt op het hart de schepen dichtbij de kustlijn te laten zinken, opdat er geen slachtoffers zouden vallen. In het geval van de SIEV-X - de codenaam die de Australische overheid het schip gaf - is dat mislukt.

De federale politie bevestigde inmiddels dat Enniss in de mensenhandel zit en dat ze hem al 13.000 euro betaalde voor bewezen diensten. Eind vorige maand verklaarde senator George Brandis, lid van de bevoegde onderzoekscommissie van de Senaat, echter dat de heer Ennis ondervraagd is door de Australische federale politie. Hij heeft categorisch ontkend dat hij een verklaring heeft afgelegd aan journalist Ross Coulthard. Ook Richard Smith, de Australische ambassadeur in Indonesië, ontkent de betrokkenheid van zijn diensten.

Tony Kevin, een voormalig Australisch diplomaat en de man die de bal aan het rollen bracht, zegt dat die verklaringen in feite niets ophelderen. Ze zeggen dat Australische functionarissen niets zelf hebben ondernomen om boten te laten zinken. Maar ze zeggen bijvoorbeeld niet: we zijn zeker dat de mesnen met wie de ambtenaren samenwerken in het ontmoedigingsbeleid niets hebben gedaan dat zou geleid hebben tot het zinken van een boten’, aldus de oud-diplomaat.

Kevin denkt dat de Australische regering boter op het hoofd heeft. Het wordt steeds duidelijker dat de het Australische ontmoedigingsprogramma in Indonesië een centrale rol speelt in het mysterie van de SIEV-X, verklaarde Kevin eergisteren op een meeting met activisten in Canberra. Kevin rook naar eigen zeggen onraad toen de gebeurtenissen met de SIEV-X op een al te vlotte, efficiënte manier in het nieuws kwamen. Er was alsof de affaire gemanaged was, stelt hij. Kevin verscheen in maart van dit jaar voor de onderzoekscommissie van de Senaat. Aanvankelijk onderzocht de commissie of de beschuldiging dat asielzoekers kinderen in zee hadden geworpen om de overheid te chanteren om asiel te krijgen, gefabriceerd waren. Al gauw nam ze Kevins vragen over.

Het was als het gooien van een sneeuwbal die een lawine veroorzaakt; het hele (officiële) verhaal stortte als een kaartenhuisje in elkaar. Ze bleven afkomen met nieuwe leugens om de vorige inconsistenties te pareren. Maar bij iedere deur die dicht ging, ging er een andere open, verklaart Kevin.

Overmorgen (woensdag) wordt het rapport van de onderzoekscommissie van de Senaat ingediend. Verwacht wordt dat de meerderheid van de leden een onafhankelijk juridisch onderzoek zal vragen, ondanks tegenkanting uit de hoek van de meerderheid. Op die manier krijgt senator John Faulkner zijn zin. Vorige maand uitte een woedende Faulkner scherpe kritiek op de zwijgzaamheid die regeringsleden in de commissie en daarbuiten aan de dag legden. Faulkner wil naar blijven ijveren tot het onafhankelijk juridische onderzoek een feit is.

De senator kreeg eergisteren (zaterdag), op de herdenking van het gebeuren, de steun van actievoerders die in 14 steden hun ongenoegen lieten blijken over de gang van zaken. 150 van hen legden samen voor een advertentie in een grote krant met de tekst: Stierven de slachtoffers als een direct of indirect gevolg van de beslissing van de regering van John Howard om de Australische grenzen te beschermen tegen bootvluchtelingen, tegen welke menselijke prijs dan ook?