Biobrandstof biedt arme boeren hoop

De armen kunnen alleen meeprofiteren van de biobrandstofrevolutie als handels- en landbouwbeleid en de praktijken van de industrie die brandstof uit voedselproducten maakt, veranderen.
De prijzen van veel landbouwproducten dalen al sinds de jaren zeventig. Dat had verwoestende gevolgen voor de economie in bepaalde landen. De afgelopen jaren stegen de prijzen van een aantal belangrijke producten echter weer als gevolg van de opkomst van biobrandstoffen.
“Boeren in enkele van de armste landen werden uit de markt gedrukt door Amerikaanse en Europese subsidies op gewassen zoals graan, katoen en suiker”, zegt Christopher Flavin, voorzitter van het Worldwatch Institute. “De hogere prijzen van nu zorgen ervoor dat ze hun gewassen voor een fatsoenlijke prijs kunnen verkopen.”
Landen die een biobrandstofindustrie aan het ontwikkelen zijn, moeten in staat zijn om brandstof van hun eigen boeren te kopen in plaats van schaarse, harde valuta uit te geven aan importolie waarvan de prijs de afgelopen jaren verdriedubbelde. Van de 47 armste landen, zijn er 38 netto-importeurs van olie en 25 importeren alle olie.
De biobrandstofindustrie kan de honger en armoede alleen reduceren als de productie in arme landen plaatsvindt, zegt Jacques Diouf, algemeen directeur van het de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO). Diouf wil dat Amerikaanse en Europese leiders de handelsbarrières die het financieel onaantrekkelijk maken voor ontwikkelingslanden om biobrandstofgewassen te verbouwen, verminderen. Boeren in ontwikkelingslanden zouden ook financiële steun moeten krijgen bij de overstap naar productie van deze gewassen.
“Ontwikkelingslanden hebben doorgaans veel geschiktere ecosystemen en klimaten voor biomassaproductie dan rijke landen. Ze hebben bovendien vaak veel landoppervlak ter beschikking en voldoende menskracht. Stimulerende maatregelen kunnen ervoor zorgen dat die landen deze betrekkelijke voorsprong kunnen benutten”, zei Diouf deze week.
Daarnaast moet voorkomen worden dat de voedselproductie lijdt onder de groeiende belangstelling voor biobrandstoffen en dat de bedreigde bossen in de wereld niet geschaad worden door de uitdijende industrie.
Worldwatch pleit ervoor om minder voedselgewassen te en meer landbouw- en bosbouwafval te gebruiken voor biobrandstof. “Om de 800 miljoen ondervoede mensen in de wereld te laten meeprofiteren, moet de landbouw ingrijpend hervormd worden. Ook moet infrastructuur ontwikkeld worden”, zegt Flavin.
Op dit moment gaat 10 procent van de wereldwijde suikerproductie naar biobrandstofdestilleerderijen. Alleen dat leidde er al toe dat de prijs van suiker verdubbelde, zegt Lester Brown, voorzitter van het Earth Policy Institute. Ook de graanprijzen stegen omdat meer graan werd gebruikt voor biobrandstof. De prijzen van rijst en tarwe stegen ook, maar minder sterk.
Ondanks de potentiële voordelen op lange termijn, ziet de toekomst op korte termijn er niet rooskleurig uit, zegt Brown. “Voor de twee miljard armste mensen in de wereld, waarvan velen meer dan de helft van hun inkomen uitgeven aan eten, kunnen de stijgende graanprijzen al snel levensbedreigend worden. Stijgende voedselprijzen kunnen de honger in de wereld verergeren en leiden tot politieke instabiliteit in lageinkomenslanden die veel graan importeren, zoals Indonesië, Egypte, Nigeria en Mexico.”
Josette Sheeran, hoofd van het Wereldvoedselprogramma van de VN, uitte vorige maand soortgelijke zorgen. Het werk van het Wereldvoedselprogramma wordt gehinderd door de hogere prijzen, zei ze.
De productie van biobrandstoffen verdubbelde tussen 2000 en 2005, blijkt uit cijfers van het Internationaal Energie Agentschap (IEA). De Verenigde Staten, Europa en Brazilië namen vorig jaar bijna 95 procent van de wereldwijde productie van biobrandstoffen voor hun rekening. Canada, China en India waren goed voor het grootste deel van de resterende productie.