Biobrandstoffen uit hout, een booming business ?

In Zweden kan al één procent van de auto’s, meer dan 40.000 stuks, rijden met een mix van maximaal 85 procent ethanol (E85). Het Ministerie van Milieu geeft sinds dit jaar 10.000 Zweedse kroon (1008 euro) terug aan kopers van een eco-auto, naast de kortingen die al bestonden op verzekering, belasting en tolheffing.
De onbelaste biobrandstoffen kosten de regering ook nog eens 1 miljard kroon (101 miljoen euro) aan subsidie, en de nieuwe conservatieve regering-Reinfeldt wil nog eens de helft van dat bedrag besteden aan de ontwikkeling van biobrandstoffen. Hiertoe is onlangs een samenwerkingsovereenkomst met de VS getekend.
De verkoop van ethanolauto’s noteerde in de eerste helft van het jaar een kwart hoger dan een jaar eerder. In mei 2007 lag de verkoop van E85 (dat voor 85 procent uit ethanol bestaat en voor 15% uit benzine) anderhalf keer zo hoog als een jaar eerder. Het benzineverbruik is met 3,3 procent verminderd.
Uiteindelijk wil Zweden voor 2020 onafhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. De vorige, sociaaldemocratische regering heeft daartoe de Commissie voor Olie-onafhankelijkheid opgezet, die heeft uitgerekend dat de binnenlandse productie van biobrandstoffen met een factor twaalf moet worden vergroot.
Op dit moment komt alle bio-energie nog van de suikerrietplantages in Brazilië. Tijdens een bezoek van president Lula op 11 september kondigde de Zweedse regering aan de belasting hierop te schrappen. Ook in EU-verband werkt Zweden aan een verlaging van de importtarieven die op dit moment 20 eurocent per liter ethanol zijn, maar volgens handelsminister Sten Tolgfors voor een 60 procent hogere prijs zorgen.
Er zijn echter twijfels over de duurzaamheid van ethanol uit suikerriet. De Commissie heeft gewaarschuwd: “In de huidige situatie is het importeren van Braziliaans ethanol voordelig voor Zweden. Maar met de toegenomen vraag op de wereldmarkt, kunnen we hogere prijzen verwachten.”
Om deze reden zet de regering in op biobrandstoffen van de tweede generatie, zoals ethanol uit houtcellulose. Zweden wil de geheime procedure vinden om goedkoop ethanol en diesel te maken uit het woud, zoals uit bijproducten van de grote houtindustrie. Op dit moment is de “zwarte brandstof”-methode nog niet commercieel aantrekkelijk.
Oliebedrijven zijn er blij mee. Hun knowhow en infrastructuur zijn eenvoudig toe te passen om in biomassafabrieken biobrandstoffen of plastic te maken. Ook de papierindustrie is actief. De experimentele Chemrec-fabriek, in Piteå, in het uiterste noorden van Sweden, is bezig om brandstof te maken uit een bijproduct van papier. Deze “zwarte likeur” wordt nu nog opgestookt als warmtebron, maar Volvo hoopt dat er door een proces van vergassing diesel uit gemaakt kan worden voor zware vrachtwagens. In januari hebben Volvo en VantagePoint, een Amerikaanse investeringsfirma, beloofd 10 miljoen dollar (7 miljoen euro) in Chemrec te investeren.
Een vergelijkbare fabriek, gerund door de Växjö Universiteit en gesubsidieerd door de EU, staat in het zuiden: de “clean hydrogen-rich synthesis gas” (CHRISGAS)-fabriek.
Niet iedereen staat te springen om energie uit de bossen te halen. In mei waarschuwde Bertil Leijding, de baas van het Zweedse SCA Norrbränslen, één van de grootste verkopers van brandhout in Europa, dat de ethanolindustrieën, met subsidie van de regering, andere houtindustrieën dreigen te verdrijven.
De World Rainforest Movement is bang dat “het veranderen van pulpfabrieken in het Noorden tot een expansie zal leiden van de industriële houtplantages in het Zuiden”, omdat de houthonger niet zal ophouden bij de Zweedse of Finse grens.
De internationale organisatie Grain, die liever van “agrobrandstof” spreekt, waarschuwt dat “grootschalige teelt voor agrodiesels een slechte ontwikkeling is voor veel delen van de wereld, vooral Zuidoost-Azië en de Amazone, waar het drogen van veenland en het vellen van tropisch woud veel meer kooldioxide in de atmosfeer zal vrijlaten dan wordt bespaard door het gebruik van agrobrandstof.”
“We moeten een duidelijke scheiding maken tussen biogas uit afval en agrobrandstof van monoculturen”, zegt ook Almuth Ernsting van BiofuelsWatch.