Bloggers dagen censors in Midden-Oosten uit

Iran telt naar schatting 75.000 bloggers. Vooral jongeren uit de middenklasse houden een dagboek bij op het internet om hun ongenoegen over maatschappelijke ontwikkelingen te ventileren. Hoeveel jongeren uit Saudi-Arabië het internet gebruiken om hun ideeën te verspreiden, is onbekend, maar de overheid blokkeert er de toegang tot 400.000 sites. De Saudische blogs die toegankelijk zijn, laten vooral politiek protest horen.

In Irak zijn honderden bloggers online, vooral Irakezen maar ook Amerikaanse en andere buitenlandse soldaten. Er zijn communistische, monarchistische, Koerdische , Assyrische, islamistische, sjiïtische en soennitische blogs. De auteurs nemen standpunten in die variëren van volledige ondersteuning voor de Amerikaanse aanwezigheid in Irak tot oproepen voor een heilige oorlog tegen de bezetters.

De blogscène in Iran en Irak inspireert computergebruikers uit andere landen van het Midden-Oosten en de islamitische wereld. Sabbah’s Blog, een site uit Bahrain, organiseerde onlangs een virtuele bijeenkomst voor bloggers uit het Midden-Oosten. Tientallen bezoekers publiceerden enthousiaste commentaren. En zelfs in het straatarme Afghanistan duiken bloggers op. Onder het bewind van de Taliban hadden we geen internet, maar nu zijn er 25 internetcafés in Kaboel, en zelfs enkele in andere steden, schrijft een auteur uit Afghanistan. De gebruikers staan te dringen, maar internet is veel te duur.

Waarover hebben al die bloggers het? Een typische Saudische site heet de religieuze agent. Een recente bijdrage handelt over de voorzichtige politieke hervormingen waarmee het koningshuis is begonnen. Welke hervormingen?, schrijft de auteur. Er zijn geen hervormingen. De regering heeft beloofd dat vrouwen zouden kunnen participeren in het Nationaal Dialoogforum, maar het Forum heeft beslist niets te veranderen. Het is om bij te huilen.

In Irak gaan de meeste commentaren over de Amerikaanse bezetting. Een Syrische blogger vraagt bezoekers dan weer een online petitie te ondertekenen aan het adres van het Witte Huis en het Elysée die de Syrische inmenging in Libanon veroordeelt. Een andere internaut uit Syrië, die zichzelf Kafka noemt, schrijft dat de Syrische president Bashar Assad de bevolking probeert te doen vergeten dat hij nooit een zier om hen gaf sinds hij aan de macht kwam.

Het blijft een feit dat blogging in het Midden-Oosten nog ver achterloopt op de exponentiële groei die het fenomeen in de VS en Europa kent. Veel minder mensen hebben er een computer en toegang tot het internet. Een aanzienlijk deel van de bevolking, vooral de vrouwen, kan zelfs niet lezen of schrijven.

Maar net als hier kan iedereen in het Midden-Oosten met toegang tot het internet bloggen. De programma’s om een blog te maken en te onderhouden, zijn makkelijk op het world wide web te vinden. De motivatie is zeker even groot als in de industrielanden: er bestaat grote twijfel aan het waarheidsgehalte en de relevantie van het nieuws dat de massamedia brengen, en gelijkgezinden zoeken nieuwe wegen om meningen te delen.

Het grote verschil is dat bloggers die wat te enthousiast afwijkende meningen verkondigen, in de meeste landen van het Midden-Oosten zomaar achter de tralies kunnen belanden. Onlangs werd een Iraanse blogger veroordeeld tot een gevangenisstraf van 14 jaar wegens spionage en hulp aan buitenlandse contra-revolutionairen. Hij had in zijn blog kritiek geleverd op de arrestatie van andere internetjournalisten. In Egypte kreeg de webmaster van het Engelstalige weekblad Al Ahram één jaar cel omdat hij een erotisch gedicht online had geplaatst. Een 19-jarige Egyptische student ging voor een maand de gevangenis in voor de verspreiding van foutieve informatie - hij had gemeld dat een seriemoordenaar op vrije voeten was in Caïro. In Tunesië werd een vooraanstaande advocaat gearresteerd omwille van een artikel dat hij op het internet had gepubliceerd. In Bahrein werden twee moderators van online discussiefora gearresteerd.

Toch lijken de bloggers niet te stoppen. Mona El Tahawy, een columniste van het dagblad Asharq Al Awsat, vindt dat de bloggers de echte stem van de Arabische straat zijn, vooral van de jonge mensen. Maar net als in andere werelddelen belet niemand de bloggers van het Midden-Oosten ook onzin en desinformatie te verspreiden. (PD/ADR)