Bolivia geschokt door racistische opstoot

President Evo Morales, een Aymara-indiaan, was zaterdag van plan naar de zuidelijke stad Sucre te reizen om er tijdens een publieke ceremonie 50 ambulances te overhandigen en financiële steun voor gemeentelijke projecten aan te kondigen. Zaterdagochtend vielen tegenstanders van Morales, vooral dronken jongeren, de militaire politie aan die het stadion bewaakte waar de president enkele uren later zou arriveren. Gewapend met stokken, stenen en dynamiet, slaagden ze erin het stadion binnen te dringen. De president annuleerde zijn reis en de ordetroepen werden teruggetrokken om verdere rellen te vermijden.
Een groep militanten van het Comité Interinstitucional de Sucre begon daarop zo’n 50 inheemse leiders, aanhangers van Morales’  MAS-partij, te belagen. Het Comité Interinstitucional is een conservatieve groep die voor regionale autonomie is en onder meer de steun krijgt van de plaatselijke universiteit.

Verschrikt

De verschrikte MAS-aanhangers vluchtten naar een arme buitenwijk van Sucre maar werden daar geslagen en beroofd van het weinige dat ze bij zich hadden, ook geld en identiteitspapieren. Ze werden verplicht zeven kilometer te stappen naar het Vrijheidshuis, symbool van het einde van de koloniale overheersing in Bolivia in 1825.
Op het plein voor het gebouw moesten ze met ontbloot bovenlijf knielen en zich verontschuldigen voor hun komst naar Sucre. Ze moesten ook vernederende slogans als “Evo, sterf!” scanderen. Hun MAS-vlag werd in brand gestoken.
Televisiestations toonden beelden van de publieke vernedering. Veel Bolivianen reageerden geschokt. Burgemeester Aideé Nava en het Comité Interinstitucional boden hun verontschuldigen aan. President Morales vroeg de plaatselijke en provinciale overheid om de verantwoordelijken voor het gerecht te brengen. “Sommige groepen en families willen niet weten van gelijkheid voor alle Bolivianen”, zei hij.

Autonomie

De inheemse bevolking van Bolivia wordt al lang gediscrimineerd. Pas in 1952 kregen ze stemrecht. De meeste indiaanse Bolivianen wonen in het westen van het land, terwijl in de rijke geïndustrialiseerde provincies in het oosten en zuidoosten meer mensen van Europese en gemengde afkomst wonen.
Santa Cruz, de rijkste provincie van Bolivia, is de trekker van een belangrijke autonomiebeweging die in zes van de negen regio’s actief is. Op 4 mei sprak de bevolking van Santa Cruz zich in een referendum uit voor regionale autonomie. De provincies Beni, Pando en Tarija houden in juni een gelijkaardig referendum.
Volgens analisten komt de hele autonomiebeweging vooral uit de hoek van de zakenwereld en de conservatieve politieke kringen die Bolivia decennialang hebben bestuurd, en draait de strijd om de controle over gas, ijzererts, water, landbouw- en bosgebied. De linkse regering-Morales wil de rijkdom van de oostelijke provincies over het hele land verdelen en zo de leefomstandigheden van de inheemse bevolking verbeteren.
“We zien nu hoe de oligarchie probeert terug te slaan”, zegt René Navarro, een MAS-vertegenwoordiger in de grondwetgevende vergadering die de Boliviaanse grondwet aan het herschrijven is. Navarro verwacht nog meer rechts geweld tegen Bolivianen van inheemse afkomst.
Volgens socioloog Franco Gamboa, een onafhankelijk analist, is er voor de regering maar een uitweg, voortwerken aan de nieuwe grondwet, want die erkent de culturele en etnische diversiteit van Bolivia en maakt de achterstelling van de inheemse bevolking ongedaan. De MAS-meerderheid in de grondwetgevende vergadering keurde de eerste versie al goed in december, maar de definitieve goedkeuring wordt vertraagd door de regionale referenda.