Bolivia plaatst Chili voor het blok in havenkwestie

De Boliviaanse president Carlos Mesa liet zijn vaderlandsliefde de vrije loop dinsdag op de jaarlijkse Dag van de Zee. In zijn toespraak zweerde Mesa dat er geen sprake kan zijn van een “Latijns-Amerikaanse integratie” als het volledig door land omringde Bolivia geen toegang tot de Stille Zuidzee krijgt. Hij refereerde aan het plan om de oost- en westkust van Zuid-Amerika te verbinden met een netwerk van snelwegen.

Het plan voor zo’n transportcorridors door de altiplanos van de Andes en door het Amazonegebied ligt al tien jaar op tafel. Bolivia bekleedt een sleutelpositie en lijkt daar nu gebruik van te willen maken om Chili onder druk te zetten voor een nog oudere kwestie – die van de toegang tot de zee. Na de Pacifische Oorlog (1879-1883) moesten Bolivia en Peru elk een provincie afstaan aan Chili. Het verlies van Antofagasta werd dit jaar naar aloude traditie herdacht met de verbranding van Chileense vlaggen op marktpleinen in La Paz en andere steden. Woensdag betoogde ER EEN menigte in Tambo Quemado, een stad aan de grens met Chili.

De publieke verontwaardiging over de kwestie kreeg in oktober een nieuwe opstoot toen er algemeen protest uitbrak over de verkoop van Boliviaans gas aan de VS via Chili. Na weken van protesten moest president Gonzalo Sánchez de Lozada aftreden. De Chileense regering heeft tot dusver nog niet geantwoord op de eis van de nieuwe Boliviaanse president, maar wil wel bilaterale gesprekken over de kwestie.

De koppeling van de havenkwestie met die van de regionale corridors zet de Chileense regering onder druk. Santiago zoekt al lang een betaalbare weg naar de andere kant van het continent om Chileense producten per boot naar de Braziliaanse en verder naar de Europese markt te transporteren.

Een goede relatie met Bolivia is van levensbelang voor de Chileense economie, meent senator Ricardo Nuñez, partijgenoot van de president en tot voor kort voorzitter van de senaatscommissie Buitenlandse Betrekkingen. “Zonder Bolivia zal Chili nooit toegang hebben tot de Amazone. De rol van Bolivia zal vergelijkbaar zijn met die van Duitsland, dat vanuit zijn centrale positie het oosten en het westen van Europa verbindt.”

Op 21 maart riepen 77 historische, journalisten, schrijvers en andere prominenten in een open brief op tot een open dialoog tussen Chili en Bolivia. Ze vragen een akkoord dat Bolivia soevereine toegang biedt tot de Stille Zuidzee, zonder het Chileense grondgebied doormidden te snijden.

Voorlopig wordt de kwestie nog op straat uitgevochten. De ordediensten zullen volgende maandag speciale maatregelen nemen in La Paz, want dan komen Chili en Bolivia tegen elkaar uit in de voorrondes voor het WK Voetbal in 2006.