Bolivia wachten “lange jaren van ruzie”

De gezellige foto van zondag, waarop president Morales en vicepresident Linera glimlachend naast acht provinciegouverneurs staan, kan doen vermoeden dat de strijd tussen de linkse regering en de rechtse provincies, waar zelfs doden bij vielen, voorbij is. Niets is minder waar.
De achterban van de president – maatschappelijke organisaties, cocaplanters en andere kleine boeren, vakbonden, sloppenwijkbewoners en een paar linkse intellectuelen – zijn van plan om vanaf maandag 200 kilometer te lopen van het arme Oruro in het westen tot aan de hoofdstad La Paz. Ze willen het Congres onder druk zetten om een referendum uit te schrijven over de voorstellen die de grondwettelijke vergadering heeft gedaan. Ze zullen ook de senaat belobbyen, want daar heerst een rechtse meerderheid en die is tegen de grondwetswijziging.
Intussen zijn ook enkele leiders en activisten uit het kamp van de oppositie opgepakt wegens betrokkenheid bij gewelddadige acties.

Grondwet

Morales kreeg in het referendum van 10 augustus steun van 67 procent van de bevolking. Dat biedt hem voldoende draagvlak om zijn plannen door het parlement te loodsen, vooral de nieuwe grondwet. Daarmee zal de al eeuwenlang gediscrimineerde inheemse bevolking meer vertegenwoordiging, erkenning en landrechten krijgen.
Dat wekt de woede van de oppositie. Niet alleen omdat de eigendomsrechten op de uitgestrekte, weinig productieve landerijen opnieuw zullen worden verdeeld, maar ook omdat de president onder de nieuwe grondwet twee termijnen van vijf jaar mag regeren. En vooral door de opvatting van de regering dat Morales vanaf de nieuwe grondwet opnieuw mag beginnen te tellen, en dus nog tien jaar kan aanblijven.

Ingegraven

Nu de besprekingen feitelijk mislukt zijn, ziet de toekomst er somber uit, zegt socioloog Carlos Laruta, hoofd van het Centrum voor Onderzoek en Ontwikkeling van Kleine Boeren (CIPCA). Er is een strijd tussen de arme inheemse bevolking in het westerse bergland, wier Beweging voor Socialisme (MAS) aan de macht is, en de geïndustrialiseerde provincies in het oosten van het land. Beide partijen hebben zich alleen maar dieper ingegraven en zijn klaar voor een lange strijd om de macht.
De conceptgrondwet is aangenomen onder een boycot van de oppositie, terwijl de door de opstandige provincies uitgeroepen autonomie niet wordt erkend door de regering. Laruta voorspelt “lange jaren van ruzies en bloedvergieten”.
Andere stemmen zijn optimistischer. Volgens Mario Galindo, een expert op het gebied van decentralisatie, lijken de MAS en de rechtse Podemospartij tot een akkoord te kunnen komen om de rijkere provincies in de grondwet meer autonomie te geven.
Naast Podemos, die vooral anti-links is, zijn er nog de “prefecten”, de provincieleiders die meer controle willen over de gasreserves en de vruchtbare landbouwgrond. Om een succesvolle campagne tegen de grondwet op te zetten zijn de beide partijen zijn te zeer verdeeld, meent Galindo.