Brazilianen krijgen miljard gratis condooms

De overheidscampagne in Brazilië is rechtlijnig, zoals nergens anders in Latijns-Amerika, zegt Frederico Meyer, die zijn land vertegenwoordigt bij de Verenigde Naties. Het Braziliaanse ministerie van Gezondheid steunt educatieve campagnes die benadrukken dat het voor iedereen belangrijk is condooms te gebruiken. Het deelt er ook al jaren uit, met nu het record van meer dan een miljard voor een bevolking van 187 miljoen mensen. Die houding staat in schril contrast met bijvoorbeeld Argentinië, dat reclame voor condooms enkele jaren geleden verbood.

glijmiddel voor weefgetouw

Sommige andere landen delen ook condooms uit. China bijvoorbeeld, stelt er jaarlijks 1,3 miljard ter beschikking, maar dan wel voor 1,2 miljard mensen. Maar in veel Afrikaanse landen hapert de distributie. Nigeria deelde er in 1992 14 miljoen uit. Dat aantal liep snel op tot 227 miljoen, maar was in 1998 weer gedaald tot 68 miljoen.

India is een geval apart. Het land fabriceert jaarlijks 1,5 miljard condooms, maar de Indiërs gebruiken er maar een kwart correct en maar liefst 200.000 dienen voor iets heel anders dan anticonceptie en aidspreventie, zegt een onderzoek door de Indiase krant The Telegraph. Indische wevers gebruiken de dingen om hun weefgetouw te smeren en de goud- en zilverdraad op te blinken voor borduurwerk op sari’s.

Braziliaans succes

Brazilië is wat betreft aidsbestrijding een succesverhaal in de ontwikkelingswereld. De infectiegraad bedraagt er 0,7 procent. Met als enige uitzondering de overdracht van echtgenoot op echtgenote, zijn alle indicatoren de laatste jaren stabiel of dalend. Volgens de Brazilaanse VN-vertegenwoordiging is het aantal doden gehalveerd. UNAIDS meldt dat de hospitalisatiegraad van aidspatiënten tussen 1998 en 2004 daalde met 70 procent en dat de gemiddelde overlevingstijd na diagnose gestegen is van vijf maanden tot bijna vijf jaar.

Naast de verspreiding van gratis condooms, gaf Brazilië tussen 1996 en 2002 ook 1,5 miljard euro uit aan aidsremmers. In diezelfde periode bespaarde het naar schatting meer dan 1,8 miljard euro uit voor de behandeling van mensen met HIV die met allerlei infecties in het ziekenhuis beland zouden zijn.

Brazilië onderhandelt hard over de prijs van aidsremmers en dreigt zogenaamde dwanglicenties uit te roepen waarmee het zelf generische versies van gepatenteerde middelen kan produceren. Door een juiste tactiek kost een behandeling volgens Meyer in Brazilië zowat een tiende van in pakweg Mexico. In het algemeen is het nu volgens Luiz Loures, directeur van wereldwijde initiatieven bij UNAIDS, veel moeilijker dan vijf jaar geleden om aan generische medicijnen te komen, en is het absoluut nodig dat de patenten zo snel mogelijk verbroken worden.

Geen VS-geld

Brazilië betrekt ook ngo’s en patiënten zelf bij de campagne. Tussen 1998 en 2001 kregen die van de overheid bijna 25 miljoen euro om preventieprogramma’s uit te voeren en te helpen bij de verspreiding van condooms en schone injectienaalden voor druggebruikers. Volgens het UNAIDS/WGO-rapport 2005 speelt intraveneus druggebruik een belangrijke rol in de Braziliaanse epidemie. Volgens hetzelfde rapport gebruiken intussen wel driekwart van de naar schatting 200.000 verslaafden steriele naalden. In Argentinië bijvoorbeeld draagt intraveneus druggebruik nog steeds bij aan de verdere verspreiding van HIV.

Brazilië vindt het erg belangrijk samen te werken met groepen die een hoger risico lopen op besmetting. In die mate zelfs dat het vorig jaar 33 miljoen euro aan steun uit de Verenigde Staten weigerde. Reden: de nieuwe voorwaarde was er alleen financiering kwam voor groepen die beloofden dat ze zich zouden verzetten tegen prostitutie. (ADR/MM)