Chávez blijft aan

Zondagnacht hadden zowel de aanhangers van Chávez als de oppositie de overwinning in het referendum voor zich opgeëist. Harde cijfers uit exitpolls gaven ze daarvoor niet - dat was verboden door de CNE. Maar de aanhangers van de president verwezen bijvoorbeeld wel naar de resultaten van een opiniepeiling die Chávez vorige week als overwinnaar zag. Beide kampen waren al aan het feesten gegaan om hun verwachte overwinning te vieren. De gedeeltelijke uitslag die de CNE bekend maakte, deed de stoppen doorslaan in het kamp van Chávez. Overal in Caracas werd vuurwerk afgeschoten; bij het presidentieel paleis begroette Chávez zingend een massa juichende medestanders.

Nu wordt er gewacht op het oordeel van de talrijke internationale waarnemers. Alleen als die eensluidend zware kritiek laten horen op de stembusgang, hebben de tegenstanders van Chávez nog een waterkansje dat hun boeman opstapt voor het officiële einde van zijn ambtstermijn in januari 2007. De eerste commentaren waren echter niet negatief.

Het referendum zelf, dat eigenlijk zondag om vier uur in de namiddag had moeten zijn afgesloten, moest verlengd worden tot middernacht wegens de massale opkomst. Sommige kiezers moesten 15 uur aanschuiven om hun stem te kunnen uitbrengen. Zowel in de armenwijken - waar Chávez op handen gedragen wordt - als in stadsdelen waar veel gegoede mensen wonen die de president een autoritaire regeerstijl en economisch wanbeheer verwijten, stonden ook na klokslag twaalf nog honderden mensen aan te schuiven bij de stemlokalen. Wie al voor middernacht in de rij stond, kon ook nog stemmen.

Voor- en tegenstanders van Chávez toonden zich tevreden over de sereniteit waarmee de meeste Venezolanen hun stem uitbrachten er is enkel sprake van geïsoleerde incidenten waarbij één dode zou zijn gevallen. Ook met de massale opkomst is iedereen opgezet. De voorbije 20 jaar zijn nooit meer mensen gaan stemmen in Venezuela dan zondag - meer dan 10 van de 14 miljoen kiesgerechtigden hebben aan het referendum deelgenomen. Veel kiezers hadden kritiek op het slakkentempo van de stembusgang. De vertragingen waren te wijten aan een onvoldoende aantal stemlokalen, de nauwkeurigheid maarmee ambtenaren op alles toekeken en de tussenstap in de stemprocedure waarbij kiezers zich via een door een machine gelezen vingerafdruk moesten identificeren.

Het referendum moest een einde maken aan een politieke crisis die sinds 2001 voortettert en Venezuela in twee kampen heeft opgedeeld. Chávez overleefde in die tijd een staatsgreep, verscheidene muiterijen en een algemene staking van twee maanden die onder meer de levensbelangrijke petroleumindustrie lamlegde. Voor veel Venezolanen moest het referendum niet alleen uitsluitsel geven over de omstreden figuur van Chávez, maar ook over het beleid dat de komende jaren in Venezuela zal worden gevoerd en de prioriteiten daarin. Door zijn overwinning krijgt Chávez alle kansen om daarop verder zijn stempel te drukken. Hij mag kandideren om zichzelf begin 2007 op te volgen, en zou dan tot 2013 aan de macht kunnen blijven. Ook internationaal worden de politieke gebeurtenissen in Venezuela op de voet gevolgd - het land is de vijfde olie-exporteur wereldwijd. (PD)