China paait Taiwan, Tibet moet zich schikken

Zo lang Tibet al streeft naar zelfbeschikking, zoekt China al naar hereniging met Taiwan. In de door de staat gecontroleerde media werden de onderhandelingen met beide partijen heel verschillend benaderd.

De besprekingen met Taiwan, die bedoeld waren om een fundering te leggen voor betere economische samenwerking, werden intensief gecoverd door de Chinese media. Onderhandelaars tekenden verschillende overeenkomsten die de voormalige aartsrivalen, die in de jaren veertig een burgeroorlog uitvochten, dichter bij elkaar brachten. Er komen directe lucht-, post- en scheepvaartverbindingen tussen Taiwan en het vasteland.

“China wacht al zestig jaar op dit moment”, schreef de 21st Century Business Herald. De krant noemde het bezoek van de Chinese hoofdonderhandelaar Chen Yunlin aan het eiland een mijlpaal. “Er wacht ons een schitterende toekomst als één volk”, voegde de krant eraan toe.

De gesprekken met de vertegenwoordigers van de Tibetaanse regering in ballingschap daarentegen werden volledig genegeerd alle belangrijke media. Alleen het staatspersbureau Xinhua maakte er melding van. Dat wees erop dat de Tibetaanse spirituele leider “de realiteit onder ogen moet zien”.

“Het is onmogelijk voor Tibet om onafhankelijk, semi-onafhankelijk of onafhankelijk in verborgen vorm te worden”, zo citeert het persbureau Du Qinglin, hoofd van het overheidsdepartement dat verantwoordelijk was voor de onderhandelingen. “De Dalai Lama moet de geschiedenis respecteren, de realiteit onder ogen zien, zich aanpassen aan deze tijd en zijn politieke standpunt fundamenteel corrigeren.” Hoewel de gesprekken met gezanten Lodi Gyari en Kelsan Gyalsten langer duurden dan gepland, kwam er geen doorbraak.

“Nieuw tijdperk”

Tibet en Taiwan zoeken allebei naar oplossingen voor een situatie die al decennialang voortduurt. Taiwan wordt los van China bestuurd sinds 1949. De Nationalistische troepen van Chiang Kai-shek vluchtten naar het eiland na hun nederlaag in de oorlog tegen de communisten op het vasteland. Peking ziet het eiland als een opstandige provincie en heeft gewaarschuwd dat het militaire middelen zal inzetten als Taiwan zich formeel onafhankelijk verklaart.

Voor Peking zijn de recente gesprekken een doorbraak, omdat de voorzitter van de semi-officiële Chinese Associatie voor Betrekkingen over de Straat van Taiwan, Chen Yunlin, naar Taiwan reisde. Het doel van de Associatie is het herenigen van Taiwan met China. Chen is de hoogste Chinese overheidsfunctionaris die het eiland in de afgelopen halve eeuw bezocht.

Hij sprak ook met de Taiwanese president Ma Ying-jeou. Ma kwam vijf maanden geleden aan de macht en beloofde een nieuw tijdperk van vrede en economische normalisering met China. Tijdens het bewind van zijn voorganger Chen Shui-bian waren de betrekkingen met China gespannen.

Peking ziet voor Taiwan de oplossing volgens het model dat ook in Hong Kong wordt gehanteerd: één land, twee systemen. In dat systeem worden buitenlandse zaken en defensiekwesties overgelaten aan de centrale regering, terwijl de regio zelf verantwoordelijk is voor het plaatselijke bestuur.

Een soortgelijk model voor Tibet is echter onbespreekbaar, maakte Du Qinglin duidelijk. “Het systeem laat geen promotie van etnisch separatisme toe.We zullen ondermijning van de nationale eenheid niet toestaan.”

Middenkoers

De Tibetanen eisen al sinds de jaren vijftig zelfbeschikking. Nadat China in 1950 Tibet binnen viel, vluchtte de vijftiende Dalai Lama naar India, waar hij een regering in ballingsschap opzette in Dharamsala. De Tibetaanse spirituele leider, die de Nobelprijs voor de Vrede kreeg, reist al vijftig jaar de wereld rond om aandacht te vragen voor de Tibetaanse zaak. Hij vaart daarbij een middenkoers waarbij gestreefd wordt naar meer autonomie, niet naar politieke onafhankelijkheid.

China heeft de Dalai Lama er echter herhaaldelijk van beschuldigd dat hij de Himalayaregio wil afsplitsen van de rest van het land. Jongere en meer radicale Tibetanen willen een steviger standpunt innemen tegenover Peking. De ‘middenkoers’ van de Dalai Lama is het onderwerp van een speciale bijeenkomst die op 17 november in Dharamsala wordt gehouden. Bij de bijeenkomst worden zo’n driehonderd afgevaardigden uit de wereldwijde Tibetaanse gemeenschap verwacht.