Commonwealth stelt Musharraf halfslachtig ultimatum

De beslissing kwam er maandag na een vergadering van de negen leden van de Ministeriële Actiegroep, het orgaan dat moet waken over de politieke waarden van het Britse Gemenebest, die geformuleerd staan in de Verklaring van Harare. Het dreigement slaat enkel op de “raden van het Gemenebest”, wat wil zeggen dat Pakistan niet zou mogen deelnemen aan vergaderingen van staatshoofden en ministers.
Het Britse Gemenebest telt 53 leden, allemaal voormalige Britse kolonies, behalve Groot-Brittannië zelf en Mozambique. Pakistan zou dus wel lid blijven van het Gemenebest. Het land bevond zich al eens in een gelijkaardige situatie van 1999 tot 2004. Toen mocht het bijvoorbeeld wel nog deelnemen aan de Commonwealth Games van 2002 in Manchester.
De vergadering van de Ministeriële Actiegroep, onder voorzitterschap van Malta, verliep bijzonder rumoerig. Groot-Brittannië verzette zich nadrukkelijk tegen een schorsing van Pakistan. De meeste andere leden van de groep, die verder bestaat uit Maleisië, Lesotho, Sri Lanka, Papoea-Nieuw-Guinea, Canada, Tanzania en Saint Lucia, wilden Pakistan helemaal uit de Commonwealth gooien. Ze vonden dat Musharraf even hard moest worden aangepakt als president Robert Mugabe van Zimbabwe, dat zich in 2003 terugtrok.
De Ministeriële Actiegroep stelde Musharraf uiteindelijk een ultimatum met vijf voorwaarden die tegen 22 november vervuld moeten zijn:
- de opheffing van de noodtoestand en het herstel van de grondwet en de onafhankelijkheid van het gerecht
- het ontslag van Musharraf als chef van het leger
- de vrijlating van partijleiders, advocaten en journalisten
- het herstel van de persvrijheid
- de organisatie van vrije verkiezingen
Opvallend is dat Musharraf niet moet opstappen als president, wat de deur openhoudt voor een scenario waarbij Musharraf aan de macht blijft met Benazir Bhutto van de Pakistan People’s Party als eerste minister. Dat is het scenario waar ook Washington op aanstuurt. De VS beschouwen Bhutto en Musharraf als “natuurlijke bondgenoten” in de strijd tegen het moslimfundamentalisme. Veel Pakistanen geloven dat het gebekvecht tussen de twee politieke leiders slechts het voorspel vormt van een geheim akkoord om de macht te delen.
Dat er uiteindelijk toch een ultimatum uit de bus kwam, is een overwinning voor de kleinere lidstaten van de Commonwealth. Groot-Brittannië wilde Musharraf aanvankelijk tot januari respijt geven. Waarnemers verwachten niet dat het dreigement van de Commonwealth veel indruk zal maken in Islamabad.
Het is niet echt duidelijk wat Pakistan verloren heeft tijdens de vorige schorsing, van 1999 tot 2004, of wat de Commonwealth er bij won. Het feit dat Musharraf door een militaire coup aan de macht kwam, lijkt voor het Gemenebest nog altijd geen reden om hem aan de kant te schuiven als president.