Congo maakt komaf met cumulerende leraars

In Kananga, de hoofdstad van de provincie West-Kasai, zijn de schoolresultaten van leerlingen in het secundair onderwijs uitzonderlijk slecht dit jaar. Maximumscores zijn sowieso een zeldzaamheid, maar de leerlingen vinden dat ze dit jaar bijzonder zijn benadeeld door hun leraars, die soms les geven in meerdere scholen tegelijk. De lessen beginnen vaak te laat of helemaal niet.
“Onze leraars denken alleen aan geld, niet aan de kwaliteit van hun werk”, klinkt het op de speelplaats. Of nog: “De situatie is het ergst met de best gekwalificeerde leraars. Ze krijgen zelden hun lesprogramma af omdat ze overbezet zijn. We zijn verplicht privéleraars in te huren of studenten van het hoger onderwijs om ons voor te bereiden op de staatsexamens.”
De leerlingen zijn van goede wil, maar het is moeilijk om in twee maanden de achterstand van een heel jaar in te halen. De houding van de leraars werkt bovendien weinig motiverend. Velen doen het uiterste minimum om te slagen. “Of je nu 50 of 70 procent haalt, je zit volgend jaar toch in dezelfde klas”, zegt Nicolas Kalenga uit Kamayi.
“Met het salaris dat ze nu krijgen, kunnen de leraars niet anders dan een bijbaantje nemen”, constateert inspecteur Alphonse Mbombesha uit Kananga, “ook al gaat dat ten koste van de regels van hun beroep.” De leraars kaatsen de bal terug naar de staat, die de lonen te laat of helemaal niet uitbetaalt, terwijl ook in Congo de inflatie toeneemt. Jammer dat de leerlingen daar het slachtoffer van zijn, “maar als twee olifanten vechten, heeft het gras daaronder te lijden.”

Schaarste

De leraars kunnen profiteren van de enorme schaarste aan gekwalificeerde lesgevers, vooral voor Frans, rekenen, boekhouden, chemie en fysica. Op jobinterviews verzwijgen ze dat ze al ergens anders aan de slag zijn, omdat cumul officieel verboden is. Volgens psychologe Thérèse Mulumba zetten ze daarbij niet alleen de kwaliteit van hun onderwijs op het spel, maar ook hun eigen gezondheid.
Zuster Véronique Ntambwa, prefect van het Lycée Disuminyina, is niet te spreken over de leraars die van twee walletjes eten. “De helft van mijn personeel heeft een bijbaan. Een leraar geeft zelfs les in drie scholen, waaronder twee privéscholen. Hoeveel tijd heeft die man nog over om zijn lessen voor te bereiden en huiswerk te verbeteren ?”
Een leraar verdedigt zich: “Ik geef aardrijkskunde en zo zijn er niet veel. We geven het uiterste van onszelf om de leerlingen te begeleiden. Bij gebrek aan tijd vatten we de stof zoveel mogelijk samen en geven we alleen de essentie mee.”
De controle-operatie vanuit Kinshasa heeft een ongeziene omvang. Tot nu toe is de helft van de scholen in provincie al gecontroleerd, sommige scholen zijn nu eenmaal moeilijk te bereiken door de staat van het wegennet. Maar de eerste resultaten zijn er, zegt de provincie-inspecteur die de statistieken beheert: “Dankzij de informatica zijn we snel enkele gevallen van cumul op het spoor gekomen. De leraars hebben al één van hun twee salarissen verloren, soms zelfs beide.” (Infosud/Vertaling IPS)