Corrupte Grieken wacht online schandpaal

Teleiakaipavla.gr vrij vertaald ‘Stop het. Punt’, is de eerste Griekse website die een platform wil bieden voor verhalen over corruptie. Het is een enorm succes: na amper twee weken heeft de site 40.000 bezoekers aangetrokken. Die hebben er hun verhaal gedaan over in totaal 68.000 euro aan steekpenningen.  
 
De berichten op de website zijn in telegramstijl geschreven: “Hoogzwangere vrouw komt naar Athene voor een keizersnede. De arts vraag 500 euro. De man heeft er maar 300 en de arts uit bedreigingen.” Uiteindelijk betalen de patiënten naar eigen zeggen niet.

Iedereen kan anoniem zijn verhaal kwijt op de site. Namen en data worden niet vermeld, maar instellingen wel. De eerste acht plaatsen in de top tien worden ingenomen door ziekenhuizen.

Soms gaat het over erg grote bedragen: “Vijfduizend euro werd gevraagd om de straffen te verminderen na een audit van de bedrijfsresultaten voor de periode 1998-2003”. Het geld werd betaald. 

“Wat vooral opvalt, is dat vaak om situaties gaat die je je niet kunt voorstellen”, zegt Panos Louridas, een van de vrijwilligers die de website heeft gebouwd. “Zo was er een ziekenhuispatiënt die het personeel omkocht om zijn vrouw te kunnen laten slapen in een leeg bed in zijn kamer. De omkoping werd gerapporteerd door een patiënt in de kamer ernaast.”

De site vormt zo een lijst van corrupte figuren: een belastingcontroleur die een bedrijf afperst, een chirurg die privépraktijk houdt in een openbaar ziekenhuis, een ambtenaar die grigorosimo (smeergeld) eist om vertragingen te voorkomen.  De corruptie vormt een belangrijk onderdeel van Griekenlands zwarte economie, die volgens de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) ongeveer goed is voor 70 miljard euro dit jaar.

De corruptie is ook een belangrijke verborgen kostenpost voor wie zakendoet in Griekenland, en die buitenlandse investeerders afschrikt. Internationale rangschikkingen zoals de Corruption Perceptions Index van Transparancy International winden er geen doekjes om: Griekenland staat op de tachtigste plaats tussen landen als El Salvador, Colombia, Marokko en Peru. Het loopt ver achter op andere landen uit de Europese Unie, met uitzondering van Bulgarije.

Papandreou

Kostas Bakouris, hoofd van Transparency International in Griekenland, wijst met een beschuldigende vinger naar de voormalige socialistische premier Andreas Papandreou, die in 1981 aan de macht kwam, gestuwd door wat velen een socialistische revolutie noemden. “Papandreou probeerde in essentie goed te doen door achtergestelde bevolkingsgroepen te helpen”, zegt hij. “Maar hij schafte de meritocratie af en gaf politieke handlangers hoge posities. De maatschappij werd vlakker, principes verdwenen, mensen werden egoïstischer en voelden minder sociale solidariteit. De premier liet toe dat er steekpenningen werden aangenomen en het resultaat is een aangeboren neiging om naast de wet te opereren.”
 
Sinds 2001 is Griekenland bijna elk jaar verder teruggevallen in de CPI-ranking, maar het probleem werd veel erger tijdens de economische crisis. Dat lijkt erop te wijzen dat Griekse ambtenaren hun verlaagde loon proberen compenseren met steekpenningen.

Toch zijn er ook hoopgevende tekenen, zegt TPI. Van de Grieken die om steekpenningen werd gevraagd, weigerde 22,5 procent die te betalen. “Dat kan het gevolg zijn van een gebrek aan middelen, maar ik wil graag geloven dat ook de mentaliteit verandert,”zegt Bakouris.