Daar komt Musharrafs grote stroomrevolutie

Begin deze maand keurde de regering in alle stilte driekwart miljard euro goed voor de bouw van de Chasma II. Dat wordt Pakistans derde kerncentrale, na de Chasma I in de zuidelijke havenstad Karachi en een centrale net buiten Islamabad. Volgens milieugroepen en onafhankelijke atoomexperts ligt de werkelijk kost van het project veel hoger. Het Pakistaanse regime zou de omvang van het project kleiner voorstellen om aan de internationale normen inzake veiligheid en productie te voldoen.

De bouw van de nieuwe centrale tegen 2010 wordt hoe dan ook één van de grootste infrastructuurwerken in de Pakistaanse geschiedenis. Maar van een parlementair debat, laat staan een goedkeuring, was nooit sprake. Ook de regering heeft er niks over te zeggen, beweert een ontriefd parlementslid van de oppositiepartij Pakistan Muslim League. De beslissingen worden genomen door het leger. De regering voert gewoon uit.

De bouw van de kerncentrale is een zaak van nationale veiligheid. Er is erg weinig informatie beschikbaar over de nucleaire projecten, zegt Khadim Hussein, de voorzitter van de ngo Action Aid. Dat de bouw van de nieuwe centrale op weinig tegenstand stuit heeft in de eerste plaats te maken met de geringe ruchtbaarheid die aan de Chasma II gegeven werd.

Nochtans is er reden tot bezorgdheid. De nieuwe centrale komt in een seismisch gevoelig gebied te liggen. Tussen 1973 en 1999 deden zich 24 aardbevingen voor in een straal van 100 kilometer rond de Chasma I en vijf schokken deden zich voor op 40 kilometer van de site. Een studie van het toonaangevende Lamont-Dogert Geologische Observatorium aan de Columbia Universiteit in New York maakt melding van 19 bevingen binnen een straal van 50 kilometer op een half jaar. Eén aardbeving vond plaats op minder dan vijf kilometer.

Voor de Pakistaanse regering is er maar één weg: die van de vooruitgang. De Pakistaanse Commissie voor Atoomenergie broedt plannen uit voor nog eens twee nieuwe reactoren. Samen met de Chasma II moeten die het aandeel van atoomenergie optrekken naar 10 procent van de totale energievoorziening. De huidige kerncentrales leveren 2,6 procent van de Pakistaanse stroom. Fossiele brandstoffen voorzien nog steeds 68 procent van de elektriciteit in het land. Waterkracht maakt 28 procent uit.

Pakistaanse milieugroepen hebben voorlopig hun handen vol met een ander ambitieus energieproject van de Pakistaanse president Pervez Musharraf. Tijdens een tv-toespraak eind vorige maand onthulde de generaal plannen om grote dammen en stuwmeren te bouwen op de Indus, de belangrijkste rivier in het land. Musharraf wil twee gigantische dammen neerpoten in Kalabagh (in Punjab) en in Bhasha (in de bergen van het noorden).

De controversiële plannen zorgen voor een storm van protest in de zuidelijke provincie Sindh. De landbouwers daar vrezen dat de Kalabagh-dam het schaarse irrigatiewater zal afleiden naar de politiek machtige Punjab-provincie. Nationalistische Pashtoen-partijen in de provincie Noordwestgrens verzetten zich hevig om gelijkaardige redenen. De parlementen in beide provincies hebben al herhaaldelijk de dammen proberen weg te stemmen.

Ook niet-gouvernementele organisaties vrezen de komst van de megaprojecten: de ervaringen in buurland India hebben aangetoond dat grote dammen voor massale volksverhuizingen en onvoorziene milieuproblemen kunnen zorgen.