Discussie rond gen-papaya laait op

De milieuorganisatie Greenpeace meldde in juli dat ze zaden van een genetisch gewijzigde papayasoort had aangetroffen in zaaigoed dat door een landbouwkundig onderzoekscentrum in de provincie Khon Kaen aan plaatselijke boeren was verkocht. Volgens Greenpeace maakt het incident duidelijk dat zelfs de overheid niet kan verhinderen dat er bij proefnemingen ongewild genetisch gewijzigd materiaal verspreid raakt. De milieuorganisatie eist dat de Thaise regering alle veldproeven met transgene planten verbiedt.

De Thaise overheid vaart geen duidelijke koers. Thailand had in 2001 de commerciële teelt van genetisch gewijzigde gewassen verboden. Op 21 augustus joeg de Thaise premier Thaksin Shinawatra milieubeschermers, sommige boerenorganisaties en consumentenbonden tegen zich in het harnas door dat verbod op te heffen. Maar tien dagen later kwam Thaksin terug op zijn beslissing. Een comité van wetenschappers moet de zaak nu eerst bestuderen. Die academici zijn tot hiertoe niet bijeengebracht.

Met acties tegen proefvelden wordt in Thailand elk geval niet gelachen. In Khon Kaen drongen eind juli actievoerders door op het proefveld waar volgens Greenpeace de nieuwe soort van papaya’s geteeld wordt, om de aanplant te vernielen. Op 8 november moest een aantal van die milieuactivisten voor de provinciale rechtbank van In Khon Kaen verschijnen.

Maar de tegenstanders van genetisch gewijzigde voedingsmiddelen maken zich sterk genoeg druk te kunnen ontwikkelen om de regering definitief te doen afzien van de experimenten. “Als Thaksin geen einde maakt aan transgene gewassen, maken wij een einde aan zijn plannen voor een tweede ambtstermijn”, zegt Witoon Lianchamroon, de directeur van BioThai. Dat is een milieuorganisatie die opkomt voor het behoud van de biodiversiteit in Thailand.

De Thaise milieubeweging hoopt op internationale steun. Woensdag brengt het vierjaarlijkse congres van de Wereld Beschermingsorganisatie (IUCN) in Bangkok 10.000 wetenschappers en vertegenwoordigers van 81 regeringen en meer dan 800 milieuorganisaties samen. De IUCN staat kritisch tegenover genetisch gewijzigde gewassen. De organisatie vreest dat de rijke verscheidenheid van dier- en plantsoorten zal aangetast worden als transgene gewassen aan een opmars beginnen, en stelde op haar vorige congres in 2000 dat de bijdrage van genetisch gewijzigde gewassen tot de oplossing van het wereldvoedselprobleem “nog niet naar behoren is aangetoond.” Ook andere internationale instanties pleiten voor terughoudendheid. Vorige maand raadde de Wereldgezondheidsorganisatie de Thaise regering aan verder onderzoek te laten uitvoeren om zich te wapenen tegen de mogelijke gezondheidsrisico’s die aan de nieuwe technieken zijn verbonden.

Wetenschappers proberen papayasoorten te kweken die resistent zijn tegen het ‘ringspot virus’, een ziekte die leidt tot cirkelvormige verkleuringen op de bladeren van de papayaplant. Aangetaste planten beginnen te rotten en sterven onherroepelijk. De ziekte verspreidt zich snel en kan enkel indirect bestreden worden, door de fruitvliegen te vernietigen die het virus overdragen. Veel papayaboeren zijn daarom gewonnen voor het onderzoek naar een nieuwe papayasoort die de ziekte niet kan krijgen. Ook in Maleisië, de Filipijnen, Indonesië en Vietnam wordt gewerkt aan transgene papayasoorten die bestand zijn tegen het virus. Maar alleen in Thailand worden al veldproeven met genetisch gewijzigde planten uitgevoerd. (PD)