Dolle chauffeurs op de bank bij de psychiater

Wie door de dagelijkse verkeerschaos van Lagos moet navigeren, krijgt wel eens de indruk dat de stad gebouwd is om de zenuwen van chauffeurs uit te testen. Het geduld van de Nigerianen is duidelijk minder eindeloos dan de files zelf: een klassieke oplossing bestaat erin om de (al dan niet denkbeeldige) witte lijn te negeren en tegen de verkeersstroom in te gaan rijden.

Spookrijders zijn een doodgewoon zicht, maar zijn daarom niet minder gevaarlijk. Volgens het Bureau voor Verkeersmanagement van de Deelstaat Lagos (LASTMA) sterft er elke dag één voetganger als gevolg van spookrijders. De politie treedt hard op. In de eerste vijf maanden van 2002 werden 2.785 spookrijders gearresteerd.

De dienst heeft ook een speciale maatregel bedacht: onverantwoordelijk rijgedrag wordt bestraft met een bezoek aan de psychiater. Wie tegen de verkeersstroom ingaat wordt verplicht onderworpen aan een onderzoek. Chauffeurs die niet slagen voor de test, verliezen voorgoed hun rijbewijs.

Tot dusver lieten 3.000 chauffeurs hun bovenkamer checken. Zeven procent van hen bleek krankzinnig. De overheid hoopt dat de regel een ontradend effect zal hebben. Iedereen wil de psychiater vermijden, zegt Muiz Banire de commissaris transport van de deelstaat Lagos. Het is in de Nigeriaanse cultuur een schande om naar de psychiater te gaan, laat staan om gek verklaard te worden.

De statistieken geven de man voorlopig geen gelijk. Het aantal geverbaliseerde verkeersovertredingen is slechts lichtjes verminderd. Het enige wat echt gevoelig lijkt te dalen, is de al niet fenomenale populariteit van de verkeerspolitie. De Lagosianen hebben het gevoel dat de overijverige hen agenten hen elk moment in de nor kunnen draaien. LASTA zaait terreur op de weg voor de Lagosianen - ze worden zomaar opgepakt, zegt Chukwu Ezeala, een mensenrechtenadvocaat die het nieuwe beleid aan den lijve ondervond. Hij weigerde naar de psychiater te gaan en spande zelfs een rechtszaak aan tegen wat hij een illegale maatregel vindt. Die wet moet weg. Het is onzin om te moeten bewijzen dat je niet gek bent, vindt Ezeala.

Ezeala staat niet alleen met zijn kritiek. Heel wat Lagosianen zeggen dat ze pas binnen de wegmarkering zullen rijden als die ook zichtbaar is. Het onderhoud van de weg is niet onze verantwoordelijkheid, luidt het antwoord van de verkeerspolitie. Wegenwerken zijn een materie voor de centrale regering. Sinds de zetel van de regering tien jaar geleden naar Abuja verhuisde, is de infrastructuur in Lagos er erg slecht aan toe. Het verkeer is maar één van de vele ongemakken in wat misschien de snelst groeiende stad ter wereld is. Lagos telt nu meer ongeveer 14 miljoen inwoners. Om gek van te worden.