doorvoerhaven van illegaal Indonesisch hout

Indien Maleisië internationale verdragen over houthandel aan haar laars blijft lappen, moeten er handelssancties volgen vinden milieuverenigingen Sierra Club, Defenders of Wildlife, Rainforest Action Network en Greenpeace. Ze richten zich in een brief aan de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Colin Powell. De illegale handel in raminhout bedreigt volgens hen enkele van de laatste grote natuurgebieden in Indonesië en daarmee ook een reeks bedreigde diersoorten, onder andere de orang-oetan.

Indonesië verbood in april 2001 reeds de kap en export van raminhout. Maar de handel gaat onverminderd voort, aangedreven door Maleisische zakenlui. Die smokkelen het hout naar hun land, vanwaar het verder verscheept wordt over heel de wereld. Onze bezorgdheid voor de gevolgen hiervan voor het milieu is nog toegenomen door nieuwe aanwijzingen dat Maleisische ambtenaren een loopje nemen met de internationale verordeningen. Inspanningen om de overheid van Maleisië op het probleem te wijzen, hebben totnogtoe niets opgeleverd, aldus de briefstellers.

Het rapport werd ook ondertekend door het Environmental Investigation Agency dat zich specialiseert zich in undercoveroperaties om de illegale handel in zeldzame en bedreigde soorten aan het licht te brengen. De organisatie illustreerde bij de voorstelling van haar rapport gisteren (donderdag) de handel en wandel van de zakenwereld. Handelaars presenteren het hout aan de buitenwereld als een Maleisisch product, terwijl het in werkelijkheid uit Indonesië afkomstig is. De hoeveelheid raminhout die jaarlijks vanuit Maleisië geëxporteerd wordt, is naar schatting het dubbele van wat het land in staat is te produceren, aldus EIA en Telepak.

Bij het rapport voegden de milieuverenigingen een undercover opgenomen videoband die toont hoe Maleisische zakenlui onder elkaar opscheppen over de wijze waarop ze licenties van de overheid krijgen om raminhout te exporteren naar landen als China, Taiwan en naar westerse landen. Een Maleisische haven kan tot 70.000 kubieke ton raminhout per jaar exporteren en vele havens doen dit ook, aldus het rapport met als titel ´Profijt uit plundering: hoe Maleisië bedreigde houtsoorten buitensmokkelt´.

Ismail Awang, het hoofd van de Maleisische Houtassociatie noemt de beschuldigingen van het rapport ´overdreven en belachelijk´. Hij legt de blaam voor de situatie bij het gebrekkige toezicht van Indonesië over het exportverbod. Maleisië heeft de import uit Indonesië verboden van alle houtsoorten die dat land niet wil exporteren. Indien Indonesië meent dat ze de illegale handel niet kan controleren omdat het land zo groot is en zoveel uitgangspoorten telt, dan moet de regering beslissen welke havens als uitvoerbasis voor Maleisië mogen fungeren en dat effectief controleren, aldus Awang. Het rapport van EIA benoemt Indonesiës onvermogen om de houtbaronnen aan te pakken maar wijst tegelijk op Maleisië´s medeplichtigheid in de smokkeloperaties.

Toen Indonesië een verbod uitvaardigde op het hakken en exporteren van raminhout, ondertekende het ook de Conventie over Internationale Handel in Bedreigde Soorten (CITES), een internationale groep die de handel in bedreigde hout- en diersoorten bewaakt en zo nodig restricties uitvaardigt. In Appendix III van de Conventie beloven de ondertekenende landen geen raminhout of - producten in te voeren zonder CITES-certificaat. Maar Maleisië, die reservaties heeft bij dit verdrag, vindt een manier om ook daar mee om te gaan: de ambtenaren zorgen wel voor de nodige certificatie van het exporthout.

Maleisië is de grootste exporteur ter wereld van tropisch hout. In 2000 was deze export goed voor meer dan 2 miljard euro, wat een stuk hoger ligt dan de waarde van dergelijke export in Afrika en Zuid-Amerika samen. Maar vermits de bossen in Maleisië al danig geplunderd zijn, is het land voor haar raminexport meer en meer afhankelijk van Indonesië. Dat land telt zowat 10 procent van al wat er ter wereld rest aan tropisch regenwoud. De plundering van het Indonesische regenwoud dreigt dramatisch te worden voor het Tanjung Puting National Park in Kalimantin, één van de laatste toevluchtsoorden voor de orang-oetan volgens EIA en Telepak. Elk schip vol illegaal hout uit Indonesië brengt de orang-oetan en andere bedreigde diersoorten een stap dichter naar uitroeiing, aldus EIA directeur Allan Thornton.

De milieugroeperingen dringen er bij Powell op aan Maleisië drie maanden de tijd te geven om op te treden tegen de illegale export, inclusief de vervolging van zakenlui en ambtenaren die zich schuldig gemaakt hebben hieraan. Gebeurt dit niet, dan dienen er handelssancties te volgen, aldus de actievoerders.