Energiecrisis bedreigt economisch herstel

Toen de vertegenwoordigers van het gasbedrijf opdoken in de Argentijnse kunstvezelfabriek Maffisa in Buenos Aires met de bedoeling de gastoevoer af te sluiten, stonden de arbeiders klaar om dat te verhinderen. Ze stelden zich op rond de gaskraan en versperden de weg van de vertegenwoordigers, die afdropen. Maffisi verbruikt 56.000 kubieke meter gas per dag, en een van de drie ovens werkt uitsluitend op die brandstof. Indien productie was stilgelegd, dan waren de grondstoffen gekristalliseerd en had het zes maanden geduurd om de productie weer op te starten.

De fabriek met 600 werknemers tekende net als vele andere fabrieken in Buenos Aires een ‘onderbreekbaar’ contract met één van de in de jaren negentig geprivatiseerde bedrijven die gas produceren en verdelen. Zulke contracten zijn tot dertig procent goedkoper. Onderbrekingen kwamen in het verleden al voor, maar duurden hooguit een week. Maar dit jaar begonnen de onderbrekingen al in maart, en ze volgen elkaar in sneltempo op.

Een scala aan andere fabrieken - van fruitsapproducenten tot cementfabrieken en vleesverpakkende bedrijven - werden met dergelijke aansluitingen geconfronteerd. Sommige hebben al tijdelijk werknemers naar huis gestuurd, anderen hebben productieplannen uitgesteld. De afgelopen week wendden bedrijven uit zes van de meest geïndustrialiseerde Argentijnse provincies zich tot de rechtbank om een gerechtelijk bevel te krijgen dat afsluitingen van de gastoevoer tegenhoudt. Een aantal slaagde daar ook in. Vele bedrijven liggen in conflict met hun werknemers, die ontslagen vrezen. De gasbedrijven noemen de afsluitingen volledig wettelijk omdat ze in het contract worden voorzien.

Energie-experts zeggen dat de crisis niet te wijten is aan gastekorten. Weliswaar zijn de schattingen van de Argentijnse gasreserves onlangs naar benenden bijgesteld, maar het land heeft nog altijd voor minstens tien jaar reserves. Ze wijten de crisis aan de toegenomen vraag door het economisch herstel - de economische groei klom vorig jaar naar 8,7 procent - en tegelijk aan een doelbewuste strategie van de energiebedrijven om druk uit te oefenen op de overheid. Ze willen dat die hen toelaat de energieprijzen op het niveau te brengen van de prijzen waaraan ze hun gas in het buitenland verkopen. De gasbedrijven zeggen dat het oneerlijk is dat de industrie, die voordeel ondervond van de devaluatie van de Argentijnse peso in 2002, nog steeds lagere prijzen betaalt omdat de prijzen toen werden bevroren.

Het probleem is dat bijna alle fabrieken op aardgas draaien, zegt Carlos Garrera, de voorzitter van de Industriefederatie in de oostelijke provincie Santa Fe. Zij vertegenwoordigen zo’n 80.000 fabrieken Vele bedrijfsvoerders plannen tijdelijk werknemers af te danken of over te schakelen op andere energiebronnen, die echter zes tot zeven keer zo duur zijn. Maar de combinatie van de kost van nieuwe installaties en de hogere prijs van die brandstoffen de productprijzen de hoogte in jagen. Vestigingen die uitsluitend op gas draaien, zouden hun productie helemaal moeten stilleggen om te kunnen omschakelen.

Als gedurende vier maanden dagelijks de toevoer van gemiddeld 10 miljoen kubieke meter aardgas wordt afgesloten, kan het daaruit volgende productieverlies verliezen tot zo’n 3,3 miljard dollar veroorzaken, op een totale industriële productie van naar schatting 30 miljard per jaar. Dat stelt een rapport dat het consultingbureau Freyre y Asociados op vraag van de Argentijnse Industrievakbond vrijgaf. Volgens de Centrale Bank kan de energiecrisis dit jaar een percentagepunt afbijten van het bruto binnenlands product.