Europa moet armoede in eigen huis bestrijden

Armoede is niet alleen een kwestie van inkomen, zegt Arturo Alvarez Rosete, co-auteur van het rapport. Het gaat ook om basisbehoeften, basisrechten en immateriële zaken als kwetsbaarheid, ongelijkheid, marginalisering, discriminatie en machteloosheid. Armoede kan langdurig zijn, maar ook tijdelijk, als gevolg van ziekte of een periode van werkloosheid. In dat laatste geval bestaat het gevaar dat iemand zichzelf niet meer weet te bevrijden uit die situatie. Met als gevolg dat ook de armoede dan generaties lang kan blijven bestaan. Het is daarom zaak te voorkomen dat mensen in zo’n vicieuze cirkel belanden.

In Caritas participeren wereldwijd 162 rooms-katholieke hulpverleningsorganisaties. Het rapport van Caritas Europa werd deze week gepresenteerd aan het Europese Parlement. Caritas baseert de aanbevelingen in het rapport op de ervaringen van medewerkers van afdelingen in Europa. Het wordt tijd dat de EU serieus werk gaat maken van de zogenoemde Lissabon-strategie, zegt de hulporganisatie. In maart 2000 heeft de Europese Raad strategische doelen voor de komende tien jaar vastgesteld. De EU stelde zich duurzame economische groei, betere werkgelegenheid en bevordering van sociale samenhang tot doel.

Alleenstaande ouders, met name alleenstaande moeders, worden in het rapport als punt van zorg genoemd. De kwantiteit en de kwaliteit van kinderopvang moet verbeteren. Maar dat betekent niet dat overheden de mogelijkheid van kinderopvang moeten misbruiken om ouders te dwingen tot slecht betaald werk. Caritas wil een ‘Europees jaar voor alleenstaande ouders’ om aandacht te vragen voor hun situatie. Enkele positieve uitzonderingen daargelaten, zoals Duitsland en Frankrijk, mankeert het aan een goed beleid voor deze groep, vindt Caritas.

Het gezin is de hoeksteen van de samenleving, aldus het rapport. Daar vindt de belangrijkste zorg voor kinderen plaats, voor zieken, gehandicapten en ouderen. Het gezin vormt de eerste lijn voor hulpverlening, in geval van werkloosheid, armoede en sociale uitsluiting. Overheden erkennen dat te weinig, stelt het rapport. Er wordt vooral gekeken naar het individu, niet naar zijn of haar sociale omgeving. In dat verband is het ook van belang om vluchtelingen zo snel mogelijk met hun gezin te herenigen en een werkvergunning te verstrekken.

Caritas vraagt overheden om adequater te analyseren waar de knelpunten zitten in de Europese Unie en waarschuwt voor verslechtering van de situatie als tien nieuwe, armere landen in mei toetreden tot de Europese Unie. Die landen zijn Cyprus, Malta, Tsjechië, Estland, Letland, Litouwen, Hongarije, Polen, Slowakije en Slovenië. Verder stelt het rapport dat nog steeds veel mensen onnodig in financiële problemen komen,omdat bureaucratie ze belemmert de weg te vinden naar de bijstand waar ze wettelijk gezien recht op hebben.