Evo Morales, bondgenoot van de middenklasse (analyse)

In december 2005 won de linkse, inheemse kandidaat Evo Morales de presidentsverkiezingen met net geen 54 procent van de stemmen. Vorige maand haalde hij een nog ruimere overwinning, 64 procent, ondanks het feit dat het bij de hogere middenklasse goed staat om hevig anti-Morales te zijn.
De hoge score geeft aan dat Morales’ aanhang bij de middenklasse groeit. In het departement La Paz bijvoorbeeld haalde hij niet enkel de meerderheid in arme gebieden als El Alto maar ook in traditionele rechtse districten. In het hele departement kozen acht op tien kiezers voor Morales en zijn MAS-partij.

Sleutelrol

Meer dan 60 procent van de 10 miljoen Bolivianen is van inheemse oorsprong, maar de blanke middenklasse, met onder meer uit zakenmensen, dokters, advocaten en ingenieurs, heeft vaak een sleutelrol gespeeld. Dat was onder meer het geval in 2003, toen het land hevig protesteerde tegen regeringsplannen om massaal aardgas naar Bolivia en de VS te exporteren. Pas toen ook mensen uit de betere buurten op straat kwamen, bond president Sánchez de Lozada in.
Vandaag blijkt de rol van de middenklasse opnieuw bepalend te zijn. Morales’ achterban bestaat vooral arbeiders en werknemers uit de steden en arme boeren, maar veel van zijn ministers komen uit de middenklasse. Ook vicepresident Álvaro García Linera is een intellectueel uit de middenklasse.
In zijn herverkiezingscampagne richtte Morales zich vooral op kiezers uit de middenklasse, onder meer door Ana María Romero op de senaatslijst te zetten. Romero heeft een middenklasse-achtergrond, leidde in 2003 het protest in de residentiële wijken en kan nu senaatsvoorzitter worden.

Dubbel zoveel stemmen

Morales haalde niet alleen 10 procent meer stemmen dan vier jaar geleden, hij verdubbelde ook het aantal stemmen, van 1,5 naar 2,9 miljoen.
Het totale aantal geregistreerde kiezers steeg de laatste jaren van 3,6 naar 4,8 miljoen. Dat is een gevolg van een succesvolle overheidscampagne, met een transparant systeem dat elk kiezer identificeert aan de hand van vingerafdrukken en een foto.
Veel van de 1,5 miljoen nieuwe kiezers die voor Morales kozen, keerden zich af van rechts, deels omdat de economische resultaten de laatste vier jaar aanzienlijk beter waren dan die van de rechtse regeringen sinds 1985.

Sterke cijfers

Ondanks de wereldwijde economische crisis kon Bolivia vorig jaar een van de sterkste cijfers van Latijns-Amerika voorleggen. Het bruto binnenlands product steeg met 3 procent. Het Internationaal Monetair Fonds prees de regering-Morales voor haar evenwichtige beheer van de openbare financiën.
Volgens een studie van het Centrum voor Economisch en Beleidsonderzoek, een denktank uit Washington, groeide de economie in Bolivia de laatste dertig jaar nooit sterker dan in de laatste vier jaar, met een gemiddelde van 5,2 procent per jaar sinds Morales in januari 2006 aan de macht kwam. Voor dit jaar wordt een groei van 4,5 procent verwacht.
Het rapport wijst er onder meer op dat Morales de privatisering van de gas- en oliereserves, de tweede grootste in de regio, na die van Venezuela, tenietdeed, waardoor de overheidsinkomsten gevoelig stegen.