Geboortebewijs is luxeartikel in Indonesië

Semiun is een van de duizenden Indonesiërs zonder geboortebewijs. Dat bewijs is nodig om te kunnen studeren, een bankrekening te openen, te trouwen, te stemmen, een baan te krijgen en voor allerlei sociale diensten. Slechts 53 procent van alle kinderen jonger dan vijf jaar, is geregistreerd. Volgens het VN-Kinderfonds Unicef staat Indonesië daarmee hoog op de ranglijst van landen die ‘in gebreke’ blijven bij het verstrekken van geboortebewijzen.

Het zijn vooral de hoge kosten, de ontoegankelijkheid van de registratiekantoren en de bureaucratie die ouders ervan weerhouden hun kind te registreren. Sommige ambtenaren zien het verstrekken van geboortebewijzen als een bron van inkomsten voor de lokale overheid, zegt Rohadi Haryanto, algemeen directeur bevolkingsadministratie bij het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Een geboortebewijs kost in Indonesië tussen 5.000 en 150.000 roepies (tussen 44 eurocent en 13,30 euro). In sommige districten is de prijs nog hoger. De tarieven zijn in strijd met de kinderbeschermingswet uit 2002, die verplicht om kinderen gratis te registreren. Het daadwerkelijk afdwingen van die wet is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. De verschillende districten worden autonoom bestuurd en hebben grote vrijheid om zelf tarieven te bepalen. Slechts tien van de vierhonderd districten in Indonesië registreren geboortes gratis.

Oostelijk Nusa Tenggara had vorig jaar het laagste registratiecijfer, slechts 4,6 procent. Westelijk Nusa Tenggara volgt met 5,1 procent. In Yogyakarta worden de meeste kinderen geregistreerd (67,5 procent), gevolgd door Jakarta met 60,8 procent.

Indonesië telt momenteel naar schatting 215 miljoen inwoners en er worden jaarlijks 2 miljoen kinderen geboren. Het aantal inwoners kan dus flink hoger liggen. Indonesië heeft niet alleen veel ongeregistreerde kinderen, maar ook veel ongeregistreerde ouderen, zegt Haryanto. In ons dorp is het niet belangrijk om een geboortebewijs te hebben, tenzij je wilt trouwen of studeren, zegt Semiun.

Pas toen Frumens Firmansyah (20) een opleiding tot verpleger wilde volgen in Jakarta, besloot zijn vader hem te registeren in Flores (Oostelijk Nusa Tenggara). De burgerlijke stand is veel te ver weg, zegt Hubert Nantik, de vader van Firmansyah. Hij moest zes uur reizen om een geboortebewijs voor zijn zoon te krijgen.

Het ministerie van Justitie en Mensenrechten werkt momenteel aan een wet die ervoor moet zorgen dat de Indonesiërs tijd en geld kunnen besparen bij de registratieprocedure. De huidige wetten die gelden voor de burgerlijke staat, inclusief geboorteregistratie, werden ingesteld toen Indonesië nog onder Nederlands bestuur stond. De wetten bevatten artikelen die discrimineren op grond van etniciteit en religie.

Om het registratiesysteem te verbeteren, heeft de Japanse overheid 800.000 dollar toegezegd. Na Japan is Duitsland de grootste donor van Unicefs geboorteregistratieproject. Kinderen zonder geboortebewijs zijn kwetsbaar voor diverse vormen van uitbuiting, zoals prostitutie, onderbetaald werk en illegale adopties. (JS/MM)